Estonya Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Jonatan Vseviov, Madrid’deki NATO Doruğu öncesi resmi temaslarda bulunmak üzere geldiği Ankara’da AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Ziyaretinde NATO’yla ilgili mevzuları mevkidaşlarıyla görüşeceğini tabir eden Vseviov, Ukrayna’daki savaş nedeniyle İttifak içindeki savunma iştirakinin güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye ve Estonya’nın NATO’nun hudut ülkeleri olduğunu belirten Vseviov, “İnanıyorum ki iki ülke de birbirinin güvenlik kaygılarını anlıyor. Biz kuzeyde, Türkiye güneyde, farklı bölgelerde yer almamıza karşın birbirimizin tasalarını anlıyoruz. Fakat buradaki görüşmelerden beklentim, bilhassa NATO’yla alakalı hususlarda daha yakın iş birliği” diye konuştu.
Ukrayna’daki savaş karşısında iki ülkenin durumlarını anlamak açısından da bu görüşmenin değerli olduğuna dikkati çeken Vseviov, Rusya-Ukrayna savaşına ait şunları kaydetti:
“Öncelikle savaşı bitirmeliyiz. Bu da saldırgan tarafın kesin olarak yenilmesiyle olmalı. Şayet ki bu saldırganlık Ukrayna’da bir mağlubiyete uğramazsa öteki yerlere de sıçrar. Bunu da kaldıramayız. Burada akın altında olan yalnızca Ukrayna değil, Avrupa’nın tüm prensipleri ve memleketler arası güvenlik de taarruz altında. Ayrıyeten kendi bahtını tayin etmek de bir haktır. Bu, komşunun sonlarını zorla değiştirmemek ve komşunun egemenliğini tanımak demektir.”
Vseviov, savaşı sona erdirmede ferdi olarak Türkiye ve Estonya’nın bir rol oynayabileceğini fakat bunun milletlerarası kamuoyunun bir misyonu olduğunu da belirterek, Rusya’ya saldırganlığının bedelinin ödetilmesi gerektiğini vurguladı.
Ukrayna’ya askeri ve insani yardımlar da yapılması gerektiğine işaret eden Vseviov, tekrar yapılanma dayanağının de altını çizdi.
Rusya’ya karşı NATO’nun da güçlendirilmesi gerektiğini söyleyen Vseviov, Rusya’nın bir NATO müttefikine saldırmaktan geri durmasının sağlanması gerektiğini kaydetti.
Vseviov, Türkiye’nin bir NATO müttefiki, Karadeniz’de Rusya ile Ukrayna’nın komşusu ve jeopolitik olarak değerli bir noktada bulunan ülke olarak değerli bir rol oynayabileceğine dikkati çekti.
“BU SAVAŞ, RUS İMPARATORLUĞUNU TEKRAR KURMAKLA İLGİLİ”
Rusya’nın askeri amaçlarına ulaşması halinde ülkesinin ve başka bölge ülkelerinin de tehdit altına gireceğini sav eden Vseviov, “Büyük bir ülke daha küçük komşusunun en temel isteklerini veto etme hakkını kendinde bulmaya başladığı anda kimse inançta değildir. Bunu Avrupa tarihinde geçmişte de gördük fakat milletlerarası güvenlik sistemi en nihayetinde oluşacaktır. Asıl soru artık mi, yoksa birileri kurban olduktan sonra mı oluşacak?” değerlendirmesini yaptı.
Görünürde Estonya için bir tehdit bulunmadığını da söyleyen Vseviov, “Rusya Ukrayna’da kazanırsa Ukrayna’da durmaz tüm Avrupa’nın güvenliği tehdit altına girer. Bu yalnızca Kuzey ve Kuzey Batı Avrupa için bir risk değil zira Rusya Akdeniz ve Karadeniz’de de kıymetli bir aktör” dedi.
Vseviov, Rusya’nın NATO’daki genişlemeyi tehdit olarak görmesine ise “Biz hiçbir vakit askeri bir tehdit olmadık. Kaldı ki bu savaş NATO’yla ilgili de değil. Bu savaş, Rus İmparatorluğu’nu yine kurmakla ilgili” diye konuştu.
“NÜKLEER SİLAHLAR NATO’NUN KIYMETLİ BİR CAYDIRICI GÜCÜ”
Ülkesinde NATO askerlerinin bulunduğunu hatırlatan Vseviov, İttifak’ın batı kanadındaki asker sayısını artırma konusunun Madrid Tepesi’nde konuşulacağını tabir etti.
Vseviov, tüm İttifak’ın güvenlik telaşlarına hürmet duyduklarını ve bu hususlarda onlara yardım etmek için asker yolladıklarını söyleyerek, “Umarım müttefikler de birebirini bizim bölgemizde yapar. Bu bahiste çok iyimseriz” ifadelerini kullandı.
Ülke topraklarında nükleer silah bulundurma konusunun ise gündeme gelmediğini vurgulayan Vseviov, “Nükleer bir ittifakın içindeyiz ve bunu söylemekten çekinmiyoruz. Topraklarımızda bu nedenle nükleer silah bulundurmaya muhtaçlığımız yok. Lakin nükleer silahlar NATO’nun kıymetli bir caydırıcı gücü. Nükleer silahlar değerli bir mevzu ve bu bahiste neyi ne vakit yapacağımızı söylerken dikkatli olmalıyız” diye konuştu.
“TÜRKİYE BİR TEHDİT HİSSEDİYORSA BİZ DE KENDİMİZİ TEHDİT ALTINDA HİSSEDERİZ”
Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelik başvurusu karşısında Türkiye’nin tavrını da kıymetlendiren Vseviov, “Türkiye’nin güvenlik tasalarının temelde yasal olduğunu kabul ediyoruz. Türkiye bir tehdit hissediyorsa, NATO’nun temel prensibi olan ‘hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için’ kuralı gereği biz de kendimizi tehdit altında hissederiz. Bu nedenle Türkiye’nin kaygılarını ciddiye alıyoruz ve çözmek için dayanak vermeye hazırız” tabirlerini kullandı.
Söz konusu iki ülkenin NATO üyeliğine de açıkça takviye verdiklerini söyleyen Vseviov, İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’yle görüşmeleri sürdürdüğünü, NATO Genel Sekreteri’nin de görüşmelere takviye verdiğini anlattı.
Estonya’da haziran başında ortalarında dışişleri bakanının da bulunduğu 7 bakan misyondan alınmıştı. Bu bahiste koalisyon üyeleri ortasındaki iç siyasette uyuşmazlık olduğu açıklanmıştı.
Vseviov, ülkesinde 7 bakanın misyondan alınmasına ait ise “Buna bir kriz diyemem. Koalisyon hükümeti çöktü lakin bizim seçim sistemimize nazaran her vakit koalisyonlar kuruluyor. Seçimin üzerinden 3,5 yıl geçti ve bu vakte kadar iki sefer yeni koalisyon hükümeti kuruldu. Bunlar büsbütün iç siyasetle alakalı uyuşmazlıklardan kaynaklanıyor. Dış siyasetle ve güvenlik siyasetiyle ilgili bir sorun olduğunu düşünmüyorum” dedi.
Koalisyonu oluşturan Merkez Parti’nin Birleşik Rusya Partisiyle iş birliği mutabakatı bulunmasına yönelik soruya da cevap veren Vseviov, “Bir iş birliği mutabakatları vardı lakin dondurulmuştu. İki yıldır bu mutabakat kapsamında bir çalışma yapmıyorlardı. Ukrayna savaşı başlayınca bu mutabakat iptal edildi. Parti içinde âlâ ya da makus şahıslar olabilir ancak kurumsal olarak Estonya Anayasası’na bağlılar” değerlendirmesini yaptı.
Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında Avrupa’nın ve NATO’nun geleceğine ait değerlendirmelerde de bulunan Vseviov, “Rusya, Ukrayna, Avrupa ve NATO bu savaşın akabinde daha farklı olacak. Bu savaşın akabinde oluşacak yeni olağan daha uzun mühlet bizimle olacak” diye konuştu.