Ukrayna savaşının başından bu yana Rusya’ya yönelik çok sayıda yaptırım paketini devreye sokan ve yarından itibaren bu ülkeden deniz yoluyla petrol alımını yasaklayacak olan Avrupa Birliği, Rus iktisadına bir darbe daha indirdi. Üye ülkeler, Rus ham petrolü için varil başına 60 dolarlık bir tavan fiyat belirlediler. G7 ülkeleri ve Avustralya da tıpkı tarafta karar aldı. AB ve G7 dışına yapılan satışlarla yaptırımların etrafından dolaşılmasını zorlaştırmak için tasarlanan tavan fiyat uygulamasının başarısı büyük ölçüde Avrupalı gemicilik ve sigorta şirketlerine bağlı olacak.
Tavan fiyatta ana maksat, yaptırımlara ve fiyat indirimlerine karşın petrolden elde ettiği gelir geçen yıla oranla yükselen Rusya’nın petrol satmasının engellenmesi değil sattıklarından elde ettiği yararın düşmesini sağlamak.
ŞİRKETLERE YAPTIRIM
Plan, nakliye ve sigorta şirketlerinin tavan fiyat düzeyinde ya da altında fiyatta olmadığı sürece Rus petrolüne ait süreçlerini yasaklıyor. Bu şirketlerin büyük kısmının G7 ve AB ülkelerinde yerleşik olmasının uygulamanın global tesirini arttıracağı düşünülüyor. Bu şirketler tavan fiyat üstüne çıkan Rus petrolüne süreç yapmaları halinde yaptırımları ihlal etmekten sorumlu tutulacaklar. Politikayı bilerek ihlal ettiği tespit edilen şirketlerin Rus petrolü için hizmet sunması üç ay müddetle yasaklanacak.
AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen toplumsal medya bildirisinde, “AB’nin, G7 ve başkalarıyla koordine ettiği petrole fiyat tavan muahedesi Rusya’nın gelirlerini değerli ölçüde azaltacaktır. Bu mutabakat global güç fiyatlarını istikrara kavuşturmamıza yardımcı olacak ve dünya genelinde gelişmekte olan ekonomilere yarar sağlayacaktır” tabirlerini kullandı.
BAYPAS İHTİMALİ
Rusya’dan en fazla ham petrol alan ülkeler Çin ve Hindistan. Rus petrol alıcıları ortasında Türkiye de var. Rus petrolü ithal eden üçüncü ülkeler taşıma ve sigorta süreçlerini AB ya da G7 ülkelerinden olmayan şirketler aracılığıyla yaptıkları sürece sorun ihtimali düşük görülüyor. Brüksel, yarın devreye girecek olan ambargoyu da dikkate alarak, Rusya’nın karara katılan ülkelere petrol satışı yapmama kararı almasının AB iktisadı üzerinde kıymetli bir tesir yaratmayacağı görüşünde.
MOSKOVA KARARA KIZDI, KİEV’E YETMEDİ
Batı’nın Rus petrolüne varil başına 60 dolarlık üst fiyat limiti getirmesi Moskova’nın reaksiyonunu çekti. Ukrayna ise petrol yaptırımını yetersiz bularak, “Putin’i savaştan vazgeçirmek için Rus petrolüne üst fiyat limiti 60 değil, 30 dolar olmalıydı” açıklamasıyla reaksiyon gösterdi.
Rusya başkanı Putin’in geçen haftaki, “Bizim petrole fiyat limiti getiren ülkelere satış yapmayacağız” kelamlarını hatırlatan güçten sorumlu Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksander Novak, “Petrolümüze üst fiyat limiti koyan ülkelere petrol ihracatını durduruyoruz. Rusya bizden piyasa fiyatından petrol satın almaya hazır ülkelerle iş yapacak” dedi.
UKRAYNA: ‘30 DOLAR OLSAYDI’
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski’nin kançelarya şefi Andrey Yermak, “Rus petrolüne fiyat limiti getirilmesi olumlu bir adım lakin Rusya’nın bir an evvel durdurulması için kâfi değil. Rus petrolüne fiyat limiti 30 dolar olmalıydı. Buna karşın alınan karar gerçek tarafta atılmış bir adım” açıklamasını yaptı. (Nerdun HACIOĞLU)
RUSYA, PARALEL PİYASA PEŞİNDE
Batılı ülkelerin Rus petrolüne kısıtlama getireceğini evvelden bilen Moskova, teze nazaran önümüzdeki birkaç yıl büyük mali zorluklara katlanmayı göze alarak dünyada paralel güç piyasası kurma çalışmaları başlattı.
– 2021 yılında Avrupa Birliği ülkelerine 108 milyon ton petrol satan Moskova yaklaşık 51 milyar dolar gelir elde etmişti. Rusya’nın 2023’te Avrupa petrol piyasasını yüzde 70 oranında kaybetmesi bekleniyor.
– Financial Times gazetesine nazaran son aylarda dünya çapında kullanılmış petrol tankeri satın almaya başlayan Moskova, filosuna en az 109 tanker ekledi. Bu tankerlerden 29 adedi tek seferde 2 milyon varil petrol taşıma kapasitesine sahip VLCC tipi gemiler.
– Rusya buna nazaran Çin, Hindistan ve Türkiye ile ikili mutabakatlarla petrolünü bu üç ülke yüklü satmayı planlıyor. Uzmanlar önemli fiyat indirimleri yaşanacağını lisana getiriyor.
– Rusya, Batı merkezli sigorta şirketlerinden bağımsız lojistik kanallar oluşturmayı da planlıyor. Rusya’nın güvendiği bir adres daha var: OPEC. Rusya’nın da içinde yer aldığı OPEC+ kartel üye ülkeleri önümüzdeki günlerde dünya petrol piyasasında durumu gözden geçirmek için toplanmayı planlıyor. Rusya’ üretimi düşürelim’ fikrini empoze edecek. (Nerdun HACIOĞLU)