Petra Zivic
BBC Dünya Servisi
Yeni bir araştırma Neandertallerin, Homo Sapienlerle “savaşarak değil sevişerek” yok olmuş olabileceği tezini destekliyor.
Palaeo Anthropology mecmuasında yayımlanan araştırmaya nazaran Neandertaller Homo Sapienlerle çiftleştikçe melezleşti ve sonunda ortada tipi devam ettirebilecek sayıda Neandertal kalmadı.
BBC’ye konuşan araştırma takımından Dr. Lucile Crete, “Uzun vakit boyunca kabul gören teori, iki cinsin kaynaklar için rekabet ettiğiydi” diyor.
Fakat Crete’in Londra’daki Doğal Tarih Müzesi’nin baş araştırmacılarından Prof. Chris Stringer ile birlikte yaptığı araştırma, Neandertallerin gen havuzunu zayıflatan şeyin çeşitler ortası savaş değil çeşitler ortası çiftleşme olduğunu gösteriyor.
Prof. Stringer “Neandertallerin yok olana kadar Homo Sapienlerle çiftleştiğini düşünüyoruz” diyor.
Neandertal DNA’ları bugün hayatta olan her beşerde bulunabiliyor.
Buna, ataları Neandertallerle karşılaşmadığı düşünülen Afrikalı beşerler da dahil.
Neandertaller ve Homo Sapienlerin 600 bin yıl evvel farklılaşmaya başladığı ve farklı coğrafyalarda bulundukları düşünülüyor.
O tarihlerde Homo Sapienler Afrika’da, Neandertaller ise Avrupa ve Asya’daydı.
Dr. Crete “Yeni bulgular Homo Sapienlerin Avrupa’ya eski varsayımlardan 50-60 bin yıl evvel vardığını gösteriyor. Bu da demek oluyor ki, Neandertallerle çok uzun bir müddet bir ortada yaşadılar” diyor.
Çiftleştiklerini nasıl biliyoruz?
Bugüne kadar Homo Sapien genlerinde Neandertal genlerinin izi bulunurken incelenen Neandertal genlerinde Homo Sapien kalıntılarına rastlanmadı.
Dr. Crete “Türler birbirine karışmış lakin bu tek taraflı olmuş gibi” diyor.
İki tıbbın çiftleştiğini, bugün Afrika dışında yaşayan insanların genlerinin yaklaşık yüzde 2’sinin Neandertal genlerinden gelmesinden biliyoruz.
Dr. Crete ve Prof. Stringer’ın çalışması, bugüne kadar DNA’sı tam olarak çözülebilen 32 Neandertal örneğine dayanıyor.
Bu örneklerin hiçbirinde Homo Sapien geni bulunmadığını aktaran araştırmacılar “Bunun neden olduğunu tam olarak bilemiyoruz” diyor ve ekliyor:
“Türler ortası melezleşmenin tek taraflı işlemesinden de kaynaklanabilir, elimizdeki bilgilerin kısıtlı olmasından da kaynaklanıyor olabilir.
“Bazı cinsler ortası çiftleşmelerde, sadece bir tıbbın gebe kalabildiğini, başka cinsin kalamadığını görüyoruz. Neandertal ve Homo Sapienler ortasında da benzeri bir durum yaşanmış olabilir.”
Dr. Crete, yeni Neandertal DNA’larının bulunmasıyla bu teorilerin gelecekte test edilmesini umuyor.
Rıza dışı ilişkiler
Dr. Crete ve Prof. Stringer’ın bir öteki teorisi de, kimi cinsel birlikteliklerin istek olmadan gerçekleştiğine dair.
Dr. Crete “Belki de bu iki cinsten birindeki erkekler, başka kümeden doğurgan bayanların peşine düşüp onlarla zorla birlikte oluyorlardı” diyor ve bu tip davranışların bir örneğinin şempanzelerde görüldüğünü söylüyor:
“Şempanze kümelerinde gereğince doğurgan dişi bulunmadığında, o kümenin erkekleri öteki kümenin doğurgan şempanzelerini ele geçirmeye çalışıyor.”
Fakat on binlerce yıl evvel yaşanmış olabilecek bu çeşit olaylar hakkında bulgulara rastlamak son derece güç.
Bilim insanları, iki çeşidin irtibat kurmakta zorlanmış olması gerektiğini düşünüyor.
Dr. Crete “Muhtemelen bir çeşidin çıkardığı sesi öteki çeşit çıkaramıyordu. Artikülasyonları farklıydı. Beyinleri de farklı formlarda gelişmişti” diyor ve ekliyor:
“Beden yapıları da farklıydı. Neandertaller daha güçlülerdi ancak kolları ve bacakları daha kısaydı. Kaşları da daha çıkıktı.
“Öte yandan erkek ve bayan Neandertallerin ne kadar farklı gözüktüğünden hâlâ emin değiliz.
“İskeletler ekseriyetle kırılmış oluyor. İki cinsin kalçalarını karşılaştırmamıza yetecek kadar Neandertal kalçası bulamadık.
“Ancak yeni formüller daha evvel hayal edemediğimiz şeylere imkan sağlıyor.
“Bu dev bir yapboz üzere. Bazen yeni bulgular düşünme biçimimizi değiştirirken yeni sorular doğuruyor.”