Mahir Temur/ Kayisihaber.com (MALATYA)
Türkiye’yi yasa boğan 6 Şubat zelzelelerinin acısı yüreklerde tazeliğini koruyor. 11 vilayette büyük yıkıma yol açan ve 50 binin üzerinde vatandaşın hayatını kaybettiği sarsıntı felaketinden en çok etkilenen vilayetlerden birisi de Malatya oldu.
Malatya’da yer alan Hakimbey Apartmanı’nda ikamet eden 79 hayatını yitirme hikayesini Kayısıhaber Genel Yayın Direktörü Uzman Temur ortaya çıkardı.
İşte o yazı
“Millet olarak “unutkan” olduğumuz için 8 ay evvel büsbütün ihmalden çöken Hakimbey Apartmanı’nı unutmuş olabilirsiniz. 6 Şubat sabahı Hakimbey Apartmanı A Blok’ta 79 kişi daha yatağından kalkmadan göçük altında kalıp can verdi.
Kaç aydır üzerinde çalıştığım bu olayda 79 kişinin zelzeleden ötürü değil büsbütün ihmalden ötürü öldüğünü düşünüyorum artık.
Gelin size bugün 6 Şubat sarsıntılarından sonra tüm ülkenin ismini ezbere bildiği Hakimbey Apartmanı’nın dramatik öyküsünü anlatayım.
Devam eden Savcılık soruşturmasında 70 sayfalık tabirleri, uzman raporlarını, 2020’de yaşanan Sivrice zelzelesi sonrası Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’nün raporunu, sayısız yetkili ile yaptığım görüşmeleri, o apartmanda vefat edenlerin yakınları ile görüşmelerimi ve ismini vermek istemeyen haber kaynaklarımdan aldığım bilgileri bu yazımda tüm açıklığıyla paylaşacağım.
1975 ZELZELE YÖNETMELİĞİNE NAZARAN YAPILDI
1997 yılında Mehmet Buyruk caddesinde 7 katlı ve 30 daireden oluşan Hakimbey Apartmanı’nın inşaatına müteahhit Hasan Sırma başlar.
Projeyi çizen inşaat mühendisi Bülent Yeroğlu’dur. Mimarı ise 2002-2010 yılları ortasında Malatya Mimarlar Odası Başkanlığı yapan Abdurrahman Yavuz’dur. O tarihlerde yapı kontrol kanunu olmadığı için binanın fenni mesulu de Yavuz’dur.
Bina 1975 zelzele yönetmeliğine nazaran yapılır.
1999 yılının kasım ayında bina daire sahiplerine teslim edilir ancak binanın tam kabulü 2000 yılında gerçekleşir.
Bina aslında ön cepheden baktığınız vakit 6 kat, art cepheden baktığınız vakit 7 kat olarak gözükür.
Mehmet Buyruk Caddesi’nden yani ön cepheden baktığınız vakit binanın taban katında kapalı otopark vardır. Otoparkın altında ise kapıcı dairesi ile birlikte 3 daire vardır.
Binada ayrıyeten 4 daire dublekstir. Toplamda kapıcı dairesi ile birlikte 30 daire vardır.
TARİH: 24 OCAK 2020
Hakimbey Apartmanı’nın akıbeti 24 Ocak 2020 tarihinde Sivrice sarsıntısından sonra alınan kararlarla değişir.
Sivrice zelzelesinde Malatya sanıldığı üzere az yara almaz.
Malatya Valiliği’nin o tarihlerde açıkladığı sayılar değişkenlik gösterir. Evvel 7 bin binanın ağır hasarlı olduğu tabir edilir ancak 2020’nin Mart ayında 4 bin 947 binanın ağır hasarlı olduğu açıklanır.
Hakimbey Apartmanı’nda evvel kaygı sarar birçok sakini. 4 gün boyunca kimse apartmana girmez.
Ama maalesef kimi apartman sakini beşerler binalarının sağlam olduğunu düşünür.
Bu kısımda birçok tez var.
İlk gelen yetkili bireyler, taban kattaki asansör etrafındaki çatlaklar nedeniyle binanın başka bölgelerine bakmadan “Bu bina ağır hasarlıdır” dediği argüman edilir.
Ama maalesef argüman edilen bu rapor Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’nde yok.
Çünkü ismini vermek istemeyen yetkili kaynaklarım evvel ağır hasar sonra orta hasar ve en sonunda bu binanın “hasarsıza” çevrildiğini söylediler.
Fakat sav diyemeyeceğimiz birtakım gelişmeler yaşanır.
24 Ocak zelzelesinden 2 gün sonra Hakimbey Apartmanı’nda oturan Gülen Öner, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’ne bir dilekçe müellif.
“İkamet ettiğimiz aşağıda açık adresini belirttiğimiz apartmanımızda ve dairemizde 24.01.2020 tarihinde meydana gelen zelzelede hasarlar ve çatlaklar oluşmuştur. Bu nedenle konutumuzda ikamet edemiyoruz. Hasar tespiti için yerinde testlerin yapılması için arz ederiz” diye yazmış Gülen Öner.
32 yaşındaki Gülen Öner, üstte paylaştığım “29541” sayılı dilekçede bir not düşmüş:
“Evde kalamıyoruz. Gelindiğinde üstteki numaramdan irtibata geçilmesini rica ediyoruz” demiş.
Gülen Öner ve ablası Fatma Öner 2 ay boyunca meskenlerine giremez.
6 Şubat 2023 sabahı iki kardeş de göçük altında kaldı. Tam 9 gün sonra cansız vücutlarına ulaşıldı.
Peki Sivrice sarsıntısından 2 gün sonra yani 26 Ocak 2020’de açık bir formda kendi apartmanında testler isteyen merhum Gülen Öner’e ne vakit karşılık vermiş Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü?
Skandallardan bir tanesi burada yaşanıyor.
Tam olarak kaç kere gelindiği belirli olmamakla birlikte Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’nde kayıtlı bir tane rapor var.
30.05.2020 tarihinde kurum bir rapor düzenlemiş.
Gülen Öner’in verdiği dilekçeden tam 124 gün sonra Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü “Hasarsız” raporu veriyor.
Üstüne bu raporda açık bir formda “hasara itiraz yoktur” deniliyor!
Sizce bu bir yanılgı mı yoksa bilerek yapılan bir yanlış mı?
(Bu yanlış 79 insanın vefatına sebep olmuş olabilir)
2020 yılında, Hakimbey Apartmanı’nda Ocak ile Mayıs ortasında birçok şey yaşanıyor.
İddialar müthiş seviyede!
Mesela Hakimbey Apartmanı’nın kapıcısı var. 6 Şubat sarsıntılarından sonra soruşturma sonrasında tabirine ulaştım.
Kendisi Sivrice zelzelesinden sonra elektriği, doğalgazı ve suyunun apartman sakinleri tarafında ödendiği kapıcı dairesinden çıkıp Özalper mahallesinde bir binaya kiraya çıkıyor ancak Hakimbey’de kapıcılığa devam ediyor.
Ücret ödemediği bir daireden niçin çıktı bu kapıcı?
Cumhuriyet Savcısına verdiği tabirde, Sivrice zelzelesinden sonra taban katta bir dairenin kolonlarında çatlakların görüldüğünü, giriş kattaki merdivenlerde birkaç fayansın düştüğünü söylemiş. Fakat Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğünün bu çatlakların sıva çatlağı olduğunu söylediğini de belirtmiş.
Mesela ben merhum Gülen Öner’in erkek kardeşi Yunus Öner ile görüştüm.
Gözyaşları eşleğinde bir görüşme yaptık.
Yunus Öner motamot şunları söyledi:
“Çevre ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü Sivrice sarsıntısından sonra dışardan takımlar kurmuştu. Hakimbey Apartmanı’na gelen birinci takımın binaya girer girmez binanın ağır hasarlı olduğunu, bina girişindeki hasarlardan ötürü ayrıntılı incelmeye dahi gerek olmadan ağır hasar olduğunu belirttiğini ben etrafımdan şahsen duydum. Ve işin garip tarafı, oradan kendisine birkaç daire sahibi tarafından reaksiyon gösterildiğini de duymuştum. Bu aldığım duyumları herkes biliyor. Etraf Şehircilik Vilayet Müdürlüğü bu raporu sümenaltı edip hasarsız diye rapor düzenlediğini bugün kime sorarsan sana söyler” dedi.
Sadece bu bilgiler ışığında çok net bir soru sormak istiyorum.
Deprem nedeniyle binanın boyasında, sıvalarında ve duvarlarında oluşan ince çatlaklar ile duvarlardan düşen sıvaların olduğu binalara “az hasarlı” deniyor.
Bırakın duvarı, Hakimbey Apartmanı’nda oturanların tabirlerine nazaran kolonda bile ince çatlaklar olmasına karşın nasıl “hasarsız” raporu alıyor. “Az hasar” dahi verilmeyen Hakimbey Apartmanı, 6 Şubat günü 7 saniyede nasıl yıkıldı?
7 saniye!
Şu fotoğrafa bakın lütfen:
Sivrice zelzelesinden çabucak sonra çekilen bu fotoğrafta bile en azından yalnızca dış cepheye bakarak “az hasarlı” deriz. Üstelik bu fotoğrafı mimar ve inşaat mühendisi arkadaşlarıma gösterdim. İkisi de yalnızca bu fotoğrafla “az hasarlı deriz” dedi.
Aslında skandallar silsilesi bitmedi.
TARİH 6 ŞUBAT 2023
6 Şubat 2023 tarihinde saat 04.17’de sarsıntı meydana gelirken dakikalar “18” olmadan Hakimbey Apartmanı yıkılıyor.
7 saniyede uykudan kalkıp yatağından doğrulamadan 79 insan vefat etti.
Vefat edenlerin tüm listesini inceledim. Sivrice zelzelesinden sonra doğan bebekler dahi göçük altında kaldı. 79 insanın büyük çoğunluğu gencecik diyebileceğimiz, daha hayatın birinci çeyreğinde bile olmayanlardan oluşuyordu.
Hakimbey Apartmanı’nda arama-kurtarma çalışmaları 11 gün sürüyor.
4’üncü yahut 5’inci gün Malatya Valisi Hulusi Şahin Hakimbey enkazını ziyaret ediyor. Birçok yetkilinin de bulunduğu bu acılı ortamda Vali Hulusi Şahin, “Bu bina Sivrice zelzelesinden sonra ağır hasar almış. Daire sahipleri şikâyet edince hasarsıza çevirmişler” tarzında bir cümle kurmuş. Kentin mülki amiri, enkaz başında motamot bu cümleleri kurmuş. Ben bu cümleyi birkaç yetkiliden dinledim.
Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı, 6 Şubat zelzelesinden çabucak sonra soruşturma başlatıyor.
1997 yılında binanın inşaat mühendisi Bülent Yeroğlu çabucak tutuklanıyor. Binanın mimarı Abdurrahman Yavuz’a ulaşılamıyor. Yakalandığı yerde tutuklanmak üzere aranıyor hala.
Burada iki değerli bahis karşımıza çıkıyor.
Biri, o devirler şube müdürü olduğunu öğrendiğim şu anki Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdür Yardımcısı Cengiz Başer, şahit sıfatıyla Cumhuriyet Savcısı Serkan Çağlar’a söz veriyor.
Cengiz Başer sözünde, Hakimbey Apartmanı’nı bildiğini, Elazığ zelzelesinden sonra bu apartmanda sonar tespit çalışması yapıldığını ve binaya itiraz olmadığı için “hasarsız” durumunun katılaştığını söylüyor.
İl Müdür Yardımcısı Cengiz Başer alenen yanlış tabirler kullanıyor Savcı Serkan Çağlar’a.
Çünkü üstte paylaştığım dilekçede Sivrice sarsıntısından sırf 2 gün sonra Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğüne müracaat edilmiş. Dilekçenin sisteme kaydı yapılmış.
Üstelik birebir tabirde Hakimbey Apartmanı’na rastgele bir müracaat olmadan resen inceleme yapıldığını söylüyor.
Ablası ile birlikte merhum olan Gülen Öner’in 26 Ocak 2020 tarihli dilekçesi ortadayken!
Ayrıca binanın projesini çizen Bülent Yeroğlu’nun avukatı, Etraf, Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne dilekçe yazıyor. Sivrice zelzelesinden sonra hasar durumunu talep ediyorlar.
Cevap birebir Cengiz Başer’in tabiri üzere.
Bina hasarsız ve itiraz edilmedi!
Bu esnada bir gariplik daha yaşanıyor.
Savcılık, zelzeleden 11 gün sonra Hakimbey Apartmanı’na ruhsat veren devrin Malatya Belediyesi İmar Müdürlüğü’nde çalışan 5 kişi hakkında Battalgazi Kaymakamlığı’ndan soruşturma müsaadesi istiyor.
Kaymakamlıktan yanıt gelmeyince 4 gün sonra tekrar bir yazı yazıyor Savcılık.
Ama yeniden yanıt verilmiyor.
Aradan neredeyse 8 ay geçmiş hala bu soruşturma müsaadesi verilmediğini söylüyor kaynaklarım.
79 kişinin 7 saniye içinde öldüğü bir ortamda bu 5 bireye niçin soruşturma müsaadesi verilmez?
İnsan hayatı bu kadar kıymetsiz olabilir mi?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğünde şube müdürü olan Cengiz Başer, Sivrice zelzelesinden gösterdiği çabadan olacak, terfi alıyor! Vilayet müdür yardımcısı oluyor!
Ben soruyorum bu yazıyı okuyan vicdanlı yetkililere:
Hakimbey Apartmanı’nda 79 insan nasıl öldü?
Biz buna doğal afet diyebilir miyiz?
Binanın yöneticisi Savcılığa verdiği sözünde Sivrice sarsıntısından sonra binalarının hasar aldığını, 3-4 tane komşunun Etraf Şehircilik Vilayet Müdürlüğüne müracaat ettiğini ve farklı tarihlerde birkaç takımın gelip binayı incelediğini ve bir takıma de kendisinin iştirak ettiğini söylüyor.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğüne soruyorum:
Sizin kayıtlarınızda niçin yalnızca bir defa binaya gidildiği bilgisi var?
Binanın yöneticisi birkaç defa gelindiğini söylüyor.
Bu kayıtlar nerede?
Tüm sözleri okudum. Birçoklarında apartman sakinleri Sivrice sarsıntısında binalarının ağır hasar aldığı fakat sonrasında “hasarsıza” çevrildiği söylemi var.
İsmini vermek istemeyen görüştüğüm yetkili kaynaklarım, Sivrice zelzelesinden sonra 3 kere bu binanın incelendiği, birincisinde ağır, başkasında orta ve sonuncusunda da “hasarsız” raporu verildiğini söylüyor.
Size daha besbelli bir tezden bahsedeyim.
Sivrice sarsıntısından sonra kayırlarda tek rapor 30 Mayıs günü sisteme işleniyor.
Hadi birkaç gün sisteme geç işlendi diyelim.
24 Ocak zelzelesi ile Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğünün raporu ortasında 120 gün var.
Buradan Cumhuriyet Savcılarımıza sesleniyorum.
24 Ocak’tan sonra Hakimbey Apartmanı’nda mecburî zelzele sigortası DASK’tan para alan daire sahipleri olduğu argümanı var.
3 bin lira ile 15 bin lira ortası ödeme alanların olduğu tez ediliyor.
Savcılık yalnızca bir yazıyla bu iddiayı teyit edebilir.
Bu tez doğruysa, birinci verilen raporun ağır hasar olduğu kesinleşir! Ve denildiği üzere bu verilen birinci raporların sümenaltı edildiği ispat edilmiş olur!
Son bir bilgi paylaşmak istiyorum.
Bilindiği üzere en az 2 bireyden oluşan raportörler binayı incelerken kesinlikle yerden, bodrumdan ve birinci kattaki dairelerden fotoğraf alır.
Kolonları, kirşleri çeker.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğü’nün Hakimbey soruşturmasına sunduğu görseller dış cepheden çekilmiş fotoğraflar.
İçerden çekilmiş bir fotoğraf yok mu?
Cevaplanması gereken bi ton soru var lakin ben vicdanlı bir vekil, bir bürokrat arıyorum.
79 insanın göz nazaran göre nasıl öldüğünün hesabını soracak, gerekirse bunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde lisana getirecek bir milletvekili arıyorum.
Bu milletin vergileriyle maaş alan namuslu bir bürokrat arıyorum!
1997 yılında statik projesini çizeni içeri almakla, projenin mimarına tutuklama buyruğu çıkarmakla adalet sağlanmaz!
Hakimbey Apartmanı ile Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü ortasındaki uzaklık 230 metredir.
230 metre ortasında yaşanılan vicdansızlığı tek tek sıralasak vilayet müdürlüğünü kilometrelerce geçeceği kesin üzere.
Çevre ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’nün terasından gözüken Hakimbey Apartmanı’nda 79 kişi göz nazaran göre can verdi!