Her insanın hayatına müziğin girdiği bir an vardır.
Benimki Paul Anka’nın “Diana’sını” dinlediğim andı.
Cher’inki Ray Charles’tan “Giorgia on My Mind’ı” dinlediği anmış.
Cher’in “The Memoir”(Hatıralar) adlı kitabı bugünlerde hem Amerika’da hem İngiltere’de bestseller.
Çünkü anlattığı hayat yalnızca onun değil, 50’lerin sonunda başlayan bir kuşağın uzun yolculuğunun öyküsü.
Ray Charles’tan ‘Giorgia On My Mind’ı dı̇nledı̇ğı̇ an
Kitap, Cher’in televizyonda bir programda Ray Charles’tan birinci kere Giorgia On My Mind’ı dinlediği an başlıyor.
Yıl 1960…
Annesinin ismi Giorgia’dır.
Ve ekrandaki adamın şarkıyı annesi için söylediğini sanır.
Ray Charles ve Ahmet Ertegün
Bı̇r Türk’ün keşfettı̇ğı̇ olağanüstü şarkıcı
Gerçekten olağanüstü bir şarkıydı.
1930 yılında Hoagy Carmichael tarafından kız kardeşi için yazılmıştı.
Ama şarkıyı insanlığın hafızasına kazıyan Ray Charles olmuştu.
Şarkıyı öylesine derin söyledi ki, 1977 yılında Giorgia eyaleti Meclisi bunu “devletin resmi şarkısı” ilan etti.
Ahmet Ertegün’ün Atlantik şirketi ile ilgili kitabının 79’uncu sayfasında küçük bir Amerikan kasabasında Ray Charles’ı nasıl keşfettiklerini anlatıyor.
Ray Charles, Atlantik plak şirketinin hayatında o kadar önemliydi ki, Ertegün, kitabının ismini onun bir şarkısından almıştı:
“What’d I Say; The Atlantik Story…”
Ama her şeyı̇ değı̇ştı̇ren asıl gece 4 yıl önceydi
Cher’e döneyim.
Cher’i Cher yapan ise Ed Sullivan Show’da Elvis Presley’i birinci gördüğü andır.
“O sahne dünyayı görüp anlayabilmem için başımda muazzam bir pencere açtı. O andan itibaren ben eski ben değildim…”
Öyle diyor.
Yıl 1956’dır…
Ve Madonna’lara, Cyndie Lauper’lara, Lady Gaga’lara isyankar kız yollarını açan büyük bir Amerikalı bayanın bugüne kadar gelen kıssası orada başlıyor.
Benı̇m hayat yolumu çı̇zen 3 çok özel şarkı
Bazı insanların hayatı bir şarkı ile başlar.
Tıpkı anne karnından sonra atılan birinci çığlık üzeredir o müzik.
Bir müziğin beşerinin hayatını bu kadar değiştirmesi kimilerinize abartılı gelebilir.
Eminim kimileriniz için ise hiç de abartılı değildir.
Benim hayatım, aşağı üst birebir yıllarda dinlediğim üç şarkıdan sonra bir daha eskisi üzere olmadı.
Beatles’ın “Love Me Do’su”, Rolling Stones’un “Little Red Rooster’ı” ve asıl Bob Dylan’ın “Like A Rolling Stone’u…”
Beni ben yapan yolu bu şarkılar açtı.
Cher
Cher, Ajda Pekkan’la birebir yaşta, tıpkı yolda
Cher benden 1 yaş büyük. O da Ajda Pekkan üzere 1946 doğumlu.
Bugün 78 yaşında ve daha geçenlerde “Angel in The Snow” isimli yeni bir mix’ini çıkardı.
Kitabı okurken, benim pop kültür hayatımda bildiğim birçok insanı gördüm.
Aralarında tanıdıklarım da vardı.
En ilgimi çekenlerden biri Ahmet Ertegün’le tanışması ve onun yanında tanıştığı Mika Ertegün’ü anlatması.
Oraya geleceğim ancak, önce onun birinci çıplak fotoğrafının çekildiği güne döneyim.
Vogue dergı̇sı̇nde çıkan ‘Cüret ettı̇’ manşetı̇nı̇n hı̇kayesı̇
Cher, Madonna üzere devrimci bir bayandı.
Daha 1966’da Amerika’nın mecmua kapağı kurallarını değiştirten bayan olmuştu.
Bunlardan biri dönemin en ünlü moda fotoğrafçısı Richard Avedon’un Vogue dergisi için o ünlü fotoğrafı çektiği gündü.
Yani birinci çıplak fotoğrafı…
Dergi tarafından şu manşetle verilmişti:
“Cüret etti…”
İşte o güne gidiyoruz.
Daha doğrusu ondan birkaç gün öncesine.
Jackie Kennedy ı̇le yan yana otururken gelen tuhaf kadın
Sonny and Cher olarak efsane şarkıları “I Got You Babe’i” çıkarmışlar ve şarkı patlamıştır.
Şarkının çıkmasından bir yıl sonra, 1966’da bir partiye davet edilirler.
Jackie Kennedy de oradadır ve çocuklarının o şarkıyı çok sevdiğini söyler.
İşte o partide tuhaf bir bayan Cher’in yanına gelir, eliyle yüzünü tutup hafif üst kaldırır ve “Şekerim sen çok güzel bir kızsın” der.
“Üstelik inceciksin de. Bizim Richard seni kesinlikle görmeli…”
Cher bayanı hiç tanımamaktadır ancak birkaç gün sonra çok yeterli tanıyacaktır.
Meğer partı̇de yanına gelen bayan kı̇mmı̇ş?
O partiden üç dört gün sonra, dönemin en ünlü moda dergisi Vogue’dan kendisine bir röportaj ve mülakat teklifi gelir.
İşte o gün kendisine “Güzelsin” diyen bayanın kim olduğun öğrenir.
Vogue’un ve o dönem fashion dünyasının en büyük ismi Diana Vreeland’dır…
Üç gün sonra Vogue mecmuasının stüdyosundadır ve fotoğraflarını kimin çekeceğini öğrenince daha da şaşırır.
Çünkü o da bir fotoğraf efsanesidir.
Marilyn Monroe’nun şahane fotoğraflarını çeken adam
Richard Avalon…
Marilyn Monroe’nun bildiğimiz en güzel fotoğrafların çeken adam.
Önce Cher’i sakinleştirir…
Ne var ki getirdikleri elbiseler 100 dolardan bile ucuzdur. Neredeyse sıradan bir butikten alınmış üzeredir.
Cher’in moralinin bozulduğunu gören Avedon, “Merak etme, çok güzel görüneceksin” der ve öyle bir şey yapar ki…
Fark ortaya çıkar.
O ucuz elbisenin üzerine olağandışı kıymetli mücevherler ve ayakkabılar ekleyeceklerdir.
Sırtı poposuna kadar açık sı̇yah elbı̇se ı̇le poz
Biraz sonra sırtı poposuna kadar açık siyah bir elbise getirirler.
Elbiseyi giyer fakat Avedon onu sırt kısmından çekmeye başlar.
“Fotoğraf çekilirken aklım Sonny’deydi. Richard’a ‘Bu fotoğraflarımı görürse beni öldürür’ dedim. Richard’dan başka kimse beni bu elbise ile neredeyse çırılçıplak soyunmama razı edemezdi.”
Evet fakat o Richard Avedon’du…
O ay sonunda Vogue onun 20 kare fotoğrafını yayımladı.
Hepsi çok çağdaştı.
Sı̇yah saç, sı̇yah gözle Vogue’a asla kapak olamazsın
O günden unutamadığı bir şey daha vardır.
Richard Avedon’a, “Bu fotoğrafların kapak olma ihtimali var mı?” diye sormuş.
Avedon şu karşılığı vermiş:
“Sarı saç ve kahverengi gözle olabilirsin. Koyu renk saç ve mavi gözle de olabilirsin. Lakin siyah koyu saç ve siyah gözle asla…”
Ancak ondan 6 yıl sonra birebir saç ve gözlerle Vogue’a kapak olur. Kendisini birinci kutlayan Richard Avedon’dur.
Asıl çıplak fotoğraflar 1974’te yı̇ne Avedon’dan
Ama o 1966 yılından akıllarda Cher’in birinci çıplak fotoğrafı kaldı.
Diana Vreeland o fotoğrafları “She dared”, yani “Cüret etti” başlığı ile yayımlandı.
Cher’in asıl çıplak fotoğrafları ise 1974 yılında çekilecekti.
İlerde Madonna’ya yolu açacak Cher efsanesi “I Got You Babe” şarkısı ve bu fotoğraflarla başladı.
Cher bundan 5-6 yıl öncesine kadar hala çok cüretkar kıyafetlerle sahneye çıkıyordu.
Ahmet Ertegün’ün evı̇nde bı̇r gece
Şimdi biraz başka bir kulvara gidelim.
Sonny and Cher ve şarkıları “I Got You Babe’i” Ahmet Ertegün keşfetmişti.
Plak, Atlantik şirketinden çıkmış ve Billboard’da 1 numaraya kadar çıkmıştı.
Bir akşam Ertegün onları New York’taki konutlarında o meşhur partilerinden birine davet eder.
O gece meskende kimler yoktur ki…
Mesela Andy Warhol oradadır lakin tek söz konuşmamıştır.
Mica Ertegün
Mı̇ca’nın porselen gı̇bı̇ harı̇ka bı̇r cı̇ldı̇ vardı
Cher o gece, Ertegün’ün iki yıl önce kaybettiğimiz eşi Mica ile o gece tanışır.
Kitabında Mica’yı öve öve bitiremez.
“Mica hayatımda tanıdığım en şık bayanlardan biriydi. Porselen üzere güzel bir cildi vardı” diyor.
O gece Mica’nın üzerinde Romanya’dan getirdiği bir kürk manto varmış.
Cher, “Mica bu ne şahane palto, nasıl da güzel duruyor üzerinde” demiş.
O gece partiden ayrılıp otellerine dönmüşler.
Ertesı̇ gün Mı̇ca’dan gelen büyük kutu
Ertesi gün Los Angeles’e dönmek üzere hazırlık yaparlarken otele büyük bir kutu gelmiş.
“İçinde bir akşam önce gördüğüm şahane kürk manto ve Mica’nın bir notu vardı, ‘Keyifle giy’ yazmıştı.“
Peki kürk mantoyu giydi mi?
“Bugün olsa asla giymem fakat o günlerde bambaşka hassasiyetler vardı. Çok keyifle giydim ve çok da beğeni aldım” diyor.
“Ahmet, sen bu adamlara çok az mı para verı̇yorsun?”
Mica o yıllarda 30’lu yaşlarındaydı.
Gece partide bol bol joint içilmiş.
O günlerde soul müziğin tartışmasız imparatoru sayılan Ottis Redding de oradaymış.
Arkadaşları ile joint içiyormuş.
Mica onlara bakıp Ertegün’e dönmüş ve;
“Ahmet bu insanlara çok az mı para veriyorsun, baksana tıpkı sigarayı elden ele geçirip içiyorlar” demiş.
Cher, “Çok şık ve çok çocuksu bir yanı vardı” diyor.
Elvis Presley
Hayatını değı̇ştı̇ren ikı̇ Elvı̇s şarkısı
Bizim jenerasyonumuzda birçok insanın hayatı bir şarkı ile başladı.
Ve o bir şarkı üzerine bambaşka hayatlar kuruldu.
O jenerasyon şimdi artık 80’li yıllarına geldi.
Sonny dağda kayak yaparken bir ağaca çarptı ve öldü.
Cher ise her gün bizi şaşırtmaya devam ediyor.
1956 yılında Ed Sullivan’ın o programında Elvis önce “Don’t Be Cruel” şarkısını söylemişti.
“Zalim Olma” diyordu…
İkinci şarkı ise “Love Me Tender’dı…”
“Beni nazikçe sev…”
İşte böyle diyordu.
Belkı̇ bugün ı̇çı̇n demode bı̇r duyarlılık
Belki bugün çoğumuza biraz demode gelecek sözler, ancak şu olup biteni bir düşünün.
Çevremizdeki şu hoyratlığa, sevgisizliğe, vicdansızlığa bir bakın…
O çocuklar ihtilal yapıyorlardı.
Ama dünyanın en günahsız yıllarıydı.
Çünkü aradıkları şey sevgi ve barıştı.
* * *
(*) Cher; “The Memoir; Part 1”; HarperCollinsPublishers, 2024