Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin etkilediği geniş bölgede, ekonomik hayat da felç olmuş durumda. Yaklaşık 2 milyon sigortalı çalışan olduğu bildirilen OHAL bölgesinde sarsıntının yaralarını sarmak üzere birçok proje hayata geçiriliyor. Ağır çalışmaların odağında barınma, beslenme ve hijyen başlıkları ön plana çıkarken Türkiye İnsan İdaresi Derneği PERYÖN, olağanlaşmak için bir an evvel çalışma hayatının sisteme girmesini mümkün kılacak yol haritasını çizdi.
ZORLU BİR DÜZGÜNLEŞME SÜRECİ VAR
Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin insan kaynakları siyasetlerine taraf veren 500’ün üzerinde yöneticinin üye olduğu PERYÖN, afet sonrasında insan idaresi alanında uygunlaştırma çalışmaları için bir küme kurdu. Afet Sonrası Çalışma Kümesi, 6 Şubat’tan itibaren alanda, yüz yüze ve online platformlarda değerlendirmeler yaptı.
PERYÖN Lideri Buket Çelebiöven, afet bölgelerinde hayatın bir an evvel olağana dönmesini sağlamak ve ağır travmanın izlerini silmek için uzun bir düzgünleşme süreci gerektiğini belirtti. Çelebiöven, “Bu bir ön hazırlık, ayrıntıları üzerinde çalışıyoruz. Şu anda sarsıntı bölgesinde kısa çalışma ödeneği üzere uygulamalar var fakat biz genel istihdam boyutunda bir hazırlık yaptık. Ortaya bir yol haritası niteliğinde çalışma çıktı. Bunu ilgili bakanlıklara götüreceğiz” dedi.
Depremin yarattığı istihdam krizinin yönetilmesinde insan kaynakları yöneticileri olarak devreye girdiklerini aktaran Çelebiöven, şunları söyledi: “Hitap ettiğimiz kitle özel bölüm. ’ler de buna dahil. Bunun için alana indik. Bu bölgedeki patron ve çalışanlara dayanak olmak, ekonomik hayatın sürdürülebilirliği açısından değerli. Bu bireylerin rehabilite edilmesi gerekiyor. Ekonomik faaliyetlerin güncellenmesi lazım. Göç edenlerin istihdam kahrı var. Kapsayıcılık değerli. Bunun için kamu ve özel kesim birlikte çalışacağız.”
İŞTE İSTİHDAMDA ATILMASI GEREKEN 9 ADIM
1- Sarsıntı nedeniyle oluşan iç göçün en aza indirgenmesi düşünülerek ve bölgenin sosyo-ekonomik istikrarının bozulmaması dikkate alınarak toplumsal siyasetlerin oluşturulması.
2- Zelzele nedeniyle yaşadığı travmadan ötürü çalışamayacak halde olan çalışanlara talep etmeleri durumunda ruhsal açıdan toparlanmaları için muhakkak bir müddet ücretli-ücretsiz müsaade hakkı tanınması.
3- Zelzele nedeniyle ruhsal dayanak almak isteyen çalışanlar için, dayanak alınan kurum-kuruluş belgelenmek suretiyle, gün içinde fiyatlı müsaade imkanı sağlanması.
4- Zelzele nedeniyle işsiz kalanların önkoşul aranmaksızın işsizlik ödeneğinden yararlanması.
5- Bölgeye yönelik vergi ve sigorta prim teşvikleri düzenlenmesi, ayrıyeten bölgede çalışanlara yönelik vergi ve sigorta primi indirimlerinin de yine düzenlenmesi.
6- Sarsıntı nedeniyle işsiz kalan çalışanların tekrar istihdamını kolaylaştırmak için, afet nedeniyle işsiz kalan çalışanları işe alan patronlara yönelik teşvik uygulanması.
7- Sarsıntıda işyeri yıkılan, patronu hayatını kaybeden çalışanlar için kıdem tazminatı teminatı sağlanması.
8- İşyerlerinin sarsıntı tarafından güvenliklerini arttırmak için (İSG) acil durum planları ve risk tahlillerinin güncellenmesi.
9- Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın Van Depremi’nde uyguladığı emsal uygulamaya benzeri formda, vefat ve malullük aylığından yararlanma koşullarında esnekliğe gidilerek, 1800 gün prim koşulu yerine 30 gün sigorta prim bildirilmiş olmasının aylık bağlanması için kâfi sayılması.