Türkiye’nin ve dünyanın birinci kalem şenliği olan PenFest, geçtiğimiz hafta Çırağan Sarayı’nda düzenlendi. Şenlik, itibar kalem markaları, koleksiyonerleri ve kalem tutkunlarının iştirakiyle milletlerarası bir tertibe dönüştü. Tükenmez, kurşun, boya kalemleri ve kalem aksesuarlarına dair her şeyin bulunabileceği bu tertibin başrolü tabi ki dolma kalemler oldu.
Belki birkaç jenerasyon öncesinde bir mezuniyeti ya da bir terfiyi kutlamanın en özel kesimlerinden biriydi dolma kalemler. Günümüzde ebeveynlerin bir kısmı çocuklarının dolma kalem yerine tablet yahut telefon istediğini düşünse de bu fuarın ziyaretçilerinin büyük bir kısmı gençlerden oluşuyor. Hatta daha ilginci Türkiye’deki tek dolma kalem tamircisi 2003 doğumlu genç bir Kimya Mühendisliği öğrencisi.
Namıdiğer “Dolma kalem tamircisi” Hakan Ünal, şimdi 19 yaşında ve yaklaşık iki yıldır dolma kalem tamiri ve onarımıyla ilgileniyor. İki yıl az bir vakit üzere düşünülse de şimdiden tüm koleksiyonerler dolma kalemlerini gönül rahatlığıyla ona emanet ediyor. Şimdi çocuk sayılabilecek yaşlarından itibaren antikalarla ilgilenmeye başlayan Ünal, kendisine doğum günü ikramı olarak alınan birinci dolma kalemi sayesinde dolma kalemlerle ilgilenmeye başlamış. Yaptığı onarım çalışmalarını dolma kalem sevgisi ile birleştirdiğinde ise “Dolma kalem tamircisi” ortaya çıkmış. Her ne kadar isim olarak “tamirci” sözünü kullansa da Ünal yaptığı işin ağırlı olarak onarım olduğunu söylüyor. Kırılan yahut arızalanan bir parçayı yenisi ile değiştirmek yerine öncelikli olarak, mevcut parçayı kurtarmaya çalışıyor. Bu sayede kalemin bütünlüğü ve manevi pahası de korunmuş oluyor. Ünal, “Bana getirilen kalemlerin maddi bedelinden çok manevi bedelini önemsiyorum” diyor.
YÜZLERCE YEDEK KESİM VAR
Elbette bu tamirin bir de fiyatlandırması var. Ünal, “Yapılacak süreçler için epeyce kapsamlı bir fiyat listesi uyguluyorum. Bu listedeki bir sürecin fiyatı, restore yahut tamir edilecek kalemin yaşı, kondisyonu, risk faktörü ve yapılacak sürecin zorluğuna nazaran değişiklik gösteriyor. Kalemin kıymetinden çok sürecin riski fiyat belirlemesinde daha tesirli oluyor” diyor.
Ünal yaptığı çalışmalardan duyduğu memnunluğu, “Antika bir eşyanın onlarca, hatta yüzlerce yıl kullanılarak günümüze ulaşmasının akabinde aldığı bir hasar sonucu kullanılamaz duruma gelmesi beni daima üzmüştür. Bunu nasıl düzeltebilirim diye düşünürken kendimi antikaları restore ve tamir ederken buldum. Antika bir eşya kullanılamaz durumdayken benim yaptığım dokunuşlar sayesinde tekrar hayata dönmesi beni çok keyifli ediyor” diyerek anlatıyor. Çok büyük bir keyifle yaptığı bu çalışmalar sayesinde yüzlerce kişi ile tanışmış. “Antikalarla uğraşan arkadaşlarım, kalemleri hem günlük kullanım için alan hem de koleksiyon yapan arkadaşları oldu. Hobi olarak fotoğrafçılık ve kol ve cep saatleri ile de uğraştığım için birçok vakit dolma kalem sevgisi olan beşerlerle ortak noktalar bulup kalem dışı bahislerde da yardımlaşabiliyoruz” diyor. Onarım, tamir yahut bakım maksatlı kalemlerini gönderenlerin büyük bir kısmını mesleği yazı yazmayı gerektiren şahıslar oluşturuyor, avukatlar; hekimler, müellifler üzere. Bunların dışında kalem alışverişi ve kalem koleksiyonu yapan şahıslar de oluyor.
MÜCEVHERE DÖNÜŞEN KALEMLER
Zeki Karaca halihazırda 40 yıllık bir mücevher markası olarak hizmet veriyormuş. Bedelli taşlarla özgün dizaynlar yaparken farklı objelerle bu taşları buluşturmaya başlamış. Bu objeler ortasında en çok dikkat çeken ve Karaca’nın da favorisi dolma kalemler olmuş. Vakit içerisinde oluşturduğu koleksiyona ilham aldığı kentin ismini vermiş. Boğaziçi, Kaplumbağa, Kubbeler Kenti, Firuze, Fatih Sultan Mehmet üzere modüllerden oluşan “İstanbul Koleksiyonu” oluşmuş. Kalemler, tasarım evresinde onlara atfedilen öyküleriyle birlikte çelik kalemlerle işlenmiş. Firuze, pırlanta, turkuaz üzere bedelli taşlarla süslenmiş. Bir kalemin tamamlanması yaklaşık 6 ay sürüyormuş. Pahalı taşlarla bezeli bu kalemler elbette öteki dolmakalemlere oranla biraz ağır. Bir kalemin yükü yaklaşık 100 gram. Bu nedenle daha çok birer koleksiyon eseri olarak dikkat çektiğini söylemek mümkün. Yaklaşık iki yıldır bu kalemleri işleyen Karaca, yavaş yavaş yurt içinde ve yurt dışında tanınmaya başladıklarını söylüyor. Karaca’nın elmas ve pırlantadan tasarladığı Eski İstanbul isimli kalem 49 bin dolarlık fiyatıyla da şenliğin en kıymetli eseri oldu.
KALEM UÇLARINDA MİKROART
Penfest’in ilgi alımlı stantlarından biri de Nihat Özcan’ınkiydi. Kurşun kalemlerin uçlarına mikro ölçüde heykeller yapan Özcan “pencil carving” akımının Türkiye’deki tek temsilcisi diyebiliriz. Dünyada sayılı sanatkarın icra ettiği bir sanat akımı olan “pencil carving” aslında mikroart sayılan bir kalem oyma hareketi. Geçmişi 15-20 yıl öncesine dayanıyor. Akım, Amerika’da yaşayan bir marangoz ustasının sokaktan topladığı kurşun kalemleri, bir tıp geri dönüşüm projesi üzere şekillendirmesiyle başlamış. Dünya genelinde birçok ülkede deneyenler, icra edenler var fakat ustalarının sayıları bir elin parmağını geçmiyor. Nihat Özcan da yaklaşık yedi yıl önce bir eser fotoğrafını görüp bu işe başlamış. Hiçbir akademik eğitimi olmayan Özcan, öncesinde büsbütün alaylı olarak ahşap oymacılığı ile ilgileniyormuş. Akabinde kalem ucu oymacılığı ile ilgilenmeye başlamış. Merakla araştırmaya başladıktan sonra büsbütün deneme yanılma formülüyle yontmanın inceliklerini ve çalışma metotlarını keşfetmeye başlamış. Birbirinden farklı kalemlerle çalışan Özcan, her bir kalem özel çalışmasını, “Zaman geçtikçe kalemleri ve uçlarını daha güzel tanıyorsunuz. Onların yumuşaklık derecelerine nazaran hangi tasarımı kaldırabilirler bunu anlıyorsunuz ve ona nazaran çalışıyorsunuz” diyerek anlatıyor.