DİSK, bugün İstanbul’da Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nin yemekhanesi önünde, çalışanların zarurî emekliliğini gündeme getireceği belirtilen EYT düzenlemesine karşı aksiyon yaptı. “Zorunlu emeklilik Anayasa’ya karşıttır. Zarurî emekliliğe hayır” yazılı pankart açılan harekette, “Zorunlu emekli olmak istemiyoruz” sloganı atıldı.
Burada konuşan DİSK Genel Lideri Arzu Çerkezoğlu, yıllarca taşerona karşı çaba verdiklerini söyledi. “’Hem sıhhatte hem bütün iş kollarında taşeron çalıştırmayı bu topraklardan sileceğiz’ diyerek bir gayret verdik ve akabinde 2017 Aralık ayında bir kanun kararında kararnameyle taşeronda çalışan emekçilerin takıma geçirildiği söylendi fakat o kanun kararında kararname düzenlemesi o kadar kapalı kapılar ardında personellerin, sendikaların görüşü dahi alınmadan yapıldı ki, o kanun kararında kararnamenin, o düzenlemenin olumsuz sonuçlarını, hak kayıplarını yıllardır düzeltmeye çalışıyoruz” diyen Çerkezoğlu, şöyle konuştu:
“Birçok meseleyle bizleri karşı karşıya bırakacaklar: Yeniden hepimizin bildiği üzere 1999 yılında, o büyük sarsıntının tozu dumanı ortasında ‘Sosyal Güvenlik Reformu’ denilerek emeklilikle ilgili bir düzenleme yapıldı. 1999 yılında yapılan düzenlemeyle tabir yerindeyse oyunun kuralı sonradan değiştiği için emeklilikte yaşa takılanlar mağduriyeti ortaya çıktı. Yıllardır bu EYT mağduriyetini ortadan kaldırmak için hem sendikalar olarak hem de EYT dernekleri olarak bir uğraş veriyoruz. Bugün hükümet, seçime gidilen bu süreçte EYT düzenlemesi yapacağını duyurdu. Tekrar tıpkı biçimde, tıpkı 2017’deki taşeron düzenlemesi üzere EYT ile ilgili yapacakları yasal düzenlemeyi de kapalı kapılar gerisinde ‘Ben yaptım, oldu’ diyerek gerçekleştirmeye hazırlanıyorlar. Yeniden birçok sıkıntıyla bizleri karşı karşıya bırakacaklar.
Derhal EYT mağduriyetine son verilmelidir: Emekli olmak, bu ülkede aşikâr bir mühlet çalışma müddetini tamamladıktan sonra emekli olmak ve emekli olduktan sonra da son nefesimize kadar insanca yaşayacağımız bir fiyat ve başta sıhhat hakkı olmak üzere toplumsal haklara sahip olmak, hepimiz açısından temel bir yurttaşlık hakkıdır. Devletin de bunu sağlamak misyonudur, sorumluluğudur. O nedenle derhal bu EYT mağduriyetine son verilmelidir. Yapılacak olan EYT düzenlemesi, bundan 5 yıl evvel bu düzenlemeyle 696 sayılı KHK ile takıma geçirildiği söylenen personel arkadaşlarımız için yeni mağduriyetler ortaya koyacak. 696 sayılı KHK’da, tüm arkadaşlarımızın tüm haklarından feragat etmeleri ve tıpkı vakitte bir zarurî emeklilik dayatması da getirildi. Süreksiz 23. hususta emeklilik mühleti dolanların zarurî olarak hiçbir isteğe bağlı olmadan emekliye ayrılması bu yasal düzenlemeyle getirildi. O günden bugüne hastanelerde, belediyelerde, öteki bütün kamu kuruluşlarında yüzlerce emekçi arkadaşımız zarurî olarak emekliliğe sevk edildi.
Binlerce personel çok önemli bir gelir kaybına uğrayacak: Artık de EYT düzenlemesiyle ilgili bu zarurî emeklilik kaldırılmazsa yüz binlerce emekçi arkadaşımız, binlerce emekçi arkadaşımız zarurî olarak emekliye ayrılmak durumunda kalacak. Her şeyden evvel burada yazdığımız üzere, ‘Zorunlu emeklilik Anayasa’ya aykırıdır’. Bu düzenleme bir KHK ile yapıldığı için Anayasa Mahkemesi’ne de götüremedik ve hala yürürlükte. Şu an yapılacak olan bu düzenlemeyle bir arada, mecburî emeklilik uygulamasının kesinlikle kaldırılması gerektiğini söylüyoruz. Çalışma Bakanlığı’nı ve siyasi iktidarı, bu Anayasa’ya muhalif maddeyi derhal değiştirmeye ve zarurî emeklilik uygulamasını kaldırmaya, emekliliği herkes açısından istekli bir tercih olarak tanımlamaya çağırıyoruz. Şayet zarurî emeklilik kaldırılmazsa bu kanunla birlikte binlerce personel arkadaşımız emekliye ayrılacak isteği dışında ve böylece de çok önemli bir gelir kaybına uğrayacak.
Bu yüksek enflasyonda, binlerce emekçi ve ailesi açlığa mahkûm edilecek: Zira tekrar hepimizin bildiği üzere, 2008 yılında yapılan düzenlemeyle emekli aylıklarının bağlama sistemi değişti. Aylık bağlama oranları düşürüldü. Emekli aylıklarının alt hududu kaldırıldı ve emekli aylıklarının büyümeden, ulusal gelir artışından emeklilerin aldığı hisse yüzde 100’den yüzde 30’a geriledi. O nedenle sistematik bir biçimde emekli aylıkları bugün minimum fiyatın bile altına gerilemiş durumda. Şayet bu zarurî emeklilik uygulaması kaldırılmazsa EYT düzenlemesiyle birlikte binlerce emekçi arkadaşımız mecburen emekli olacak ve aldıkları aylıklar, şu an aldıkları bu düşük aylıkların, açlık hududunun bile altındaki fiyatların de yarısına düşecek. Bu yüksek enflasyonda, bu yoksullukta, bu geçim sıkıntısında binlerce çalışanın ve ailesinin açlığa mahkûm edilmesi demektir bu. O nedenle çabucak, derhal bu Anayasa’ya ters olan mecburî emeklilik uygulamasını kaldırmaya çağırıyoruz iktidarı.
Emeklilik istekli bir hak olarak tanınmalı: EYT düzenlemesi çabucak çıkartılsın. EYT mağduriyeti sona ersin. Mecburî emeklilik uygulaması kaldırılsın. Emekli aylıkları insanca yaşayacak bir seviyeye yükseltilsin. En düşük emekli aylığı en azından taban fiyat seviyesine yükseltilsin, diyoruz. Bir de bu 696 sayılı KHK ile takıma geçirilmeyen, hâlâ hastanelerde, yemekhanede, laboratuvarda, görüntülemede taşerondan çalışan personel arkadaşlarımızın, belediyelerde ‘Kadro verdik’ dedikleri lakin hâlâ belediye şirket personeli olarak çalışan on binlerce personel kardeşimizin takımlı, garantili çalışma hakkı derhal verilmelidir, diyoruz. Tüm taşeron personellere amasız, fakatsız, hiçbir münasebet olmaksızın takım verilmesi ve taşeron çalıştırmanın son bulması için uğraş veriyoruz. Bugün de burada, emekliliğin bir hak olduğunu ve bir istekli tercih olduğunu hatırlatıyor, EYT mağduriyetine son verilmesi ve zarurî emeklilik uygulamasıyla binlerce personel kardeşimizin istemediği hâlde emekli olarak açlığa mahkûm edilmesine yol açacak olan bu düzenlemenin derhal iptal edilmesini ve emekliliğin istekli bir hak olarak tanınması gerektiğini tabir ediyoruz.
Emeğin Türkiye’sini daima birlikte kuracağız: Buradan son kere bu ülkede yaşayan, bu ülkenin dört bir yanında bütün iş kollarında, hastanelerden belediyelere, fabrikalardan atölyelere, alışveriş merkezlerinden plazalara kadar Türkiye’nin dört bir yanındaki iş yerlerinde çalışan ve bu ülkenin tüm kıymetlerini üreten personel sınıfı olarak yaşadığımız her türlü haksızlığa ve hukuksuzluğa karşı yan yana, omuz omuza çabayı yükselteceğimizi bir sefer daha tabir ediyoruz. Tüm iş yerlerinde çalışan emekçi kardeşlerimizi de sendikalı olmaya, DİSK’li olmaya ve DİSK’e bağlı sendikaların çatısı altında bu insanca ömür çabasına omuz vermeye çağırıyoruz. Daima birlikte inanıyoruz, biliyoruz ki, bu ülkede, bu topraklarda eşitlik, özgürlük, adalet, barış ve kardeşlik içinde yaşayacağımız, ürettiğimiz bedeli hakça paylaşacağımız adaletli bir sistemi, emeğin Türkiye’sini daima birlikte kuracağız diyorum.”
Senem: Sendikalarla paylaşılan hiçbir taslak yok
DİSK ismine hazırlanan ortak açıklamayı okuyan İstanbul Şube Lideri Feridun Senem de “Türkiye’nin dört bir yanında taleplerimizi iş yerlerimizden haykırmak için bir ortaya geldik” dedi. Senem, şunları söyledi:
“EYT’liler olarak isimlendirilen ve iş gücünün çok büyük kısmını ilgilendiren bir düzenleme Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı nezdinde yürütülmeye devam ediyor fakat bugüne kadar sendikalarla EYT konusunu ülkemizin gündemi hâline getiren, EYT dernekleri ile paylaşılan hiçbir taslak yok. Daha evvel ‘Seçimi kaybetsek bile EYT çıkmayacak’ diyen hükümet, seçimlerin yaklaştığı bu devirde EYT ile ilgili çalışmaları kapalı kapılar gerisinde görüşmeye devam ediyor. Kamuoyundan, sendikalardan gizlenerek yapılan düzenlemelerden bize bir yarar çıkmayacağını 696 sayılı KHK ile taşerondan takıma geçiş sürecinde yaşadık. Yaklaşık 5 yıl evvel yaşanan bu geçiş sürecinin hâlâ badirelerini yaşıyoruz. Bugün buraya toplanmamızın nedeni de takıma geçiş sürecinde bir gecede, OHAL KHK’sı ile ‘Ben yaptım oldu’ diyerek yapılan düzenlemedir. Taşerondan takıma geçen personeller dışında hiçbir çalışana uygulanmayan, Anayasa’da yer alan başta eşitlik unsuru olmak üzere çalışma hakkı, toplumsal güvenlik hakkı üzere temel pahalara ters bir düzenleme ile getirilen zarurî emeklilik düzenlemesi bizleri bugün bir ortaya getirdi.
Personel eksikliği ile iş yükünü daha da artıracak: On binlerce kamu çalışanı zarurî emeklilikle karşı karşıya. Mecburî emeklilik, kamuda çalışanların toplumsal güvenlik kurumlarından emeklilik, yaşlılık yahut malullük aylığı almaya hak kazandıkları tarihte kendi iradeleri dışında emekli edilmeleridir. EYT’nin görünmeyen bir yüzü de mecburî emeklilik tehlikesidir. EYT kapsamına giren kimi arkadaşlarımız çabucak emekli olmak isterken bir kısmı ise istemiyor. Zira önemli gelir kaybı yaşayacağız. Yaşayacağımız gelir kaybı yanında bir öteki sorun ise hastanelerde yaşanan işçi eksikliğinin daha da artacak olmasıdır. Zarurî emeklilikle yaşanacak işçi eksikliği hâli hazırda esasen fazla olan iş yükünü artıracağı açıktır. Bu sistem 2017 yılında çıkarılan 696 sayılı KHK ile takıma geçen taşeron çalışanlar için mecburî hâle getirildi.
Emekli olduğumuzda hala aldığımız fiyatların yarısını bile almamız güç: Bu nedenle EYT düzenlemesi çıktığında kamuda 696 sayılı KHK ile takıma geçen çalışanlar olarak resen emekliye sevk edileceğiz. Bu durum bizim için büyük gelir kaybı manasına gelecek. Bugün 5510 sayılı Toplumsal Güvenlik Kanunu’na nazaran emekli olanların aylıkları üç başka kısım halinde hesaplanıyor. 2000 öncesi çalışmalar, 2000- 2008 ortası çalışmalar ve 2008 sonrası çalışmalar. Bu hesaplama yüzünden çalışmasının çoğunluğu 2000’li yıllarda olan bizler için büyük mağduriyet yaşanacağı açıktır. Prime temel çıkarları düşük ve prim gün sayıları sonlu olan 696 sayılı KHK ile takıma geçirilen personeller olarak zarurî olarak emekli edildiğimizde emekli aylıklarımız 3 bin 500 TL civarında olacak. Emekli olduğumuzda hala aldığımız fiyatların yarısını bile almamız sıkıntı.”
“Emekli maaşları insanca yaşamaya yetecek fiyat olmalıdır”
Ferudun Senem, taleplerini ise şöyle sıraladı:
“Zorunlu emeklilik Anayasa’ya terstir. Tıpkı iş yerinde yan yana, tıpkı statüdeki iki emekçi için yapılan farklı uygulama Anayasa’nın 10. hususunda düzenlenen eşitlik prensibine açıkça alışılmamıştır.
Zorunlu emeklilik uygulaması derhal kaldırılmalıdır. SGK’ya kayıtlı bütün çalışanlar için emeklilik isteğe bağlı bir hak iken 696 sayılı KHK ile taşerondan takıma geçen emekçiler için mecburî olması kabul edilemez.
Emekli maaşları insanca yaşamaya yetecek fiyat olmalıdır. Emekli maaşı bağlanma oranları artırılmalıdır.”