İstanbul’da merkezdeki sitelerde aidatlar 4 bin TL’yi aşarken, kent dışındaki bölgelerde 800 TL’den başlıyor. Lüks sitelerde ise aidatlar 40-45 bin TL’ye kadar çıkabiliyor.
Türkiye Kentsel Tesis Yönetim Derneği Başkanı Suat Sandalcı, zam oranında taban fiyat artışının belirleyici olacağını belirterek, şunları söyledi:
“Aidat artışı sitenin büyüklüğüne, ortak alan çeşitliliğine, istihdam edinilen işçi sayısına, varsa bütçedeki borç ve alacaklara nazaran değişiyor. İşçi sarfiyatları bütçenin yüzde 70’i, bunun yanında öteki masraflarda de enflasyon kaynaklı artışları düşünürsek 2025 aidat artırımı için ‘asgari fiyat artış oranı+yüzde 10 ile 15’ beklenebilir. Buda yaklaşık yüzde 40-45 oranına tekabül eder. Fakat gelen ihbarlara nazaran artırım oranları yüzde 90’a kadar çıktı. Derneğimiz Türkiye genelinde bu meseleyle çaba edecek.”
VATANDAŞIN İTİRAZ HAKKI VAR
Site idareleri, aidat ölçüsünü belirlemek için nizamlı olarak genel konsey toplantıları gerçekleştirir. Bu toplantılarda hazırlanan bütçe doğrultusunda, kat maliklerinin iştirakiyle aidat artışına karar verilir. Kararlar, kat maliklerinin yarıdan fazlasının iştirakiyle ve oy çokluğu ile alınır.
Site idaresinde usulsüzlük olduğunu düşünen kat malikleri toplam daire sayısının üçte biri kadar bir ortaya gelip yeni bir şura toplantısı yapabilir.
KİRACILAR İÇİN DURUM NE?
Kiracılar ödediği kira bedelinin üstündeki aidatı ödemekle yükümlü değil. Örneğin kira 6 bin TL, aidat 7 bin TL ise 1.000 TL farkı mal sahibi ödemek durumunda. Sitelerde bütçeler, işletme ve yatırım bütçesi olarak ikiye ayrılıyor. İşçi maaşı, ortak alan masrafları üzere kullanım kaynaklı sarfiyatlar işletme bütçesi kapsamında ve kiracılar sorumlu.
Ama demirbaşlarda yapılacak büyük tadilat ve bakımlar konut sahibinin sorumluluğunda. Asansör değişecekse, yalıtım yapılacaksa ya da işten ayrılan işçiye tazminat verilecekse bu sarfiyatlar yatırım bütçesi kapsamına giriyor ve kiracıdan istenemiyor.
KULLANILMAYAN HİZMET İÇİN ÖDEME YAPMAK ZARURÎ MU?
Kimi vakit site ya da apartman sakinleri, havuz ya da asansörü kullanmadığı için o hizmetlerin ödemesini yapmak istemiyor. Bu münasebetlerle aidata itiraz mümkün olmuyor. Kullanmamak kişinin kendi tercihi olduğu için ortak masraflara katılmak mecburî.
Ancak sonradan yapılan, lüks yahut birtakım maliklerin kullanımına özel masraflara katılmak mecburî değil. Örneğin site içerisinde bakıcılı bir bebek-çocuk bakım odası yapılmak istenmesi halinde, çocuğu olmayan kat maliklerinin bu sarfiyata katılması gerekmiyor.
Sitelerde aidatların paylaşımı konusu da sıkça tartışılıyor. Mesela 2+1 daire ve 3+1 dairenin birebir aidatı ödemesi hakkaniyetli değil. Lakin bu bahiste dikkate alınan konu, sitelerin anayasası olarak görülen idare planı. Şayet idare planında eşit paylaşım yazıyorsa, adil olmasa dahi bu uygulanabilir. Bu türlü bir durum varsa, idare planının değişmesi gerekiyor.”