Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 14 Mayıs ve 28 Mayıs seçimlerinin akabinde birinci resmi ziyaretlerini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Azerbaycan’a yaptı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ziyaretlerin dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
NTV Genel Yayın Yönetmeni Nermin Yurteri, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bildirilerini aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sorulara verdiği karşılıklar şöyle…
Seçimin tamamlanması ve kabinenin kurulmasıyla Türkiye Yüzyılı resmen başladı. Pekala dış siyasette yansımalarını nasıl göreceğiz? Türkiye’nin yeni devirdeki ekseni batı odaklı mı olacak, yoksa öbür coğrafyalarda da tesirini sürdürerek istikrar siyasetiyle tepeye taşıyacağı bir periyoda kapı mı aralayacak?
Cumhuriyetimizin 100. yıl dönümünü idrak ettiğimiz bu yılda bilhassa “doğu mu batı mı” üzere bir ayrıştırmaya gitmek, bir kere bizim prensiplerimizin ortasında yer almıyor. Biz batıya ne kadar yakınsak doğuya da en az o kadar yakınız. Bizim sıkıntımız bilhassa bu yüzyılda dünyadaki tüm ülkelerle tıpkı anlayışla bir ortada olmak… Hepsiyle tüm görüşmelerimizi en ülkü biçimde sürdürmenin uğraşı içerisinde olacağız. Tüm dünyayla şu ana kadar sürdürdüğümüz bağlarımızı bundan sonraki süreçte de rahat ve prensipli formda yürütmeye devam edeceğiz. Diyalog ve diplomasiyi öncelikli olarak kullanarak inisiyatif almayı, bölgemizde ve dünyada barışın ve istikrarın egemenliği için ne gerekiyorsa onu yapmayı inşallah temenni ediyoruz ve bunu yapmaya da çalışacağız. Natürel bu temelde milletimizin hakkıyla bir arada tüm insanlığın hakkını, hukukunu, ortak menfaatlerini savunmak da bizim asli sorumluluğumuz olacaktır.
İRAN’A ZENGEZUR KORİDORU YANSISI: BİZİ VE AZERBAYCAN’I ÜZÜYOR
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ı Misyona Başlama Töreni’nize davet ettiniz ve katıldı. Akşam da bir görüşmeniz oldu. Az evvel de Ermenistan-Azerbaycan olağanlaşmasına vurgu yaptınız. Türkiye-Ermenistan alakaları ve Azerbaycan-Ermenistan bağlantıları ve bu barış mutabakatıyla ilgili biraz daha ayrıntı verir misiniz? Zira bu barış mutabakatı Türkiye’nin de bir nevi garantörlüğü altında yürüyor benim anlayabildiğim kadarıyla. Bir de Paşinyan’ı daima Ermenistan’da “Türk dostu Paşinyan” sözleriyle eleştiriyorlar. Bir de Zengezur Koridoru’nda hangi etaptayız? Biz burayı hem demir yolu hem kara yolu olarak ne vakit açacağız?
Tabii bilhassa Paşinyan’ın bizim davetimize icabet etmesi değerli bir adımdı. Yani bu noktada Paşinyan birçok pürüzleri aşarak, ülkesindeki muhalif anlayışları da aşarak bizim bu davetimize icabet etti. Başbakan Paşinyan’la bu merasimde lakin ayaküstü bir görüşme yapabildik. Bu ayaküstü görüşmede kendisinin bu davetimize icabeti sebebiyle teşekkürlerimizi tabir ettik. Bunun yanında son olarak da Karabağ dahil Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü tanıyabileceklerine ait sözleri bu manada değerliydi. Doğal bunu tanımaları kıymetli bir gelişme. Lakin az evvel söz ettiğiniz üzere Ermenistan’da da Paşinyan’a karşı takınılan tutum, bu da çok çok değerli. Şu ana kadar Paşinyan bu bahiste geri adım atmadı.
Zengezur Koridoru’na gelince; bu Ermenistan’la ilgili bir sorun değil. Zengezur Koridoru, İran’la ilgili bir sorun. Yani halkının kahir ekseriyeti Müslüman olan iki ülke. Burada İran’ın bu türlü bir hal içerisinde olması gerek Azerbaycan’ı gerekse bizi üzüyor. Aslında onları da üzmesi lazım. Bir de burada vagon başına alınan fiyatlar filan da ne yazık ki çok çok yüksek. Temenni ederim ki bu badireyi da kısa vakitte aşarız. Buna olumlu yaklaşmış olsalar bugün gerek kara yolu gerek demir yoluyla burada Türkiye-Azerbaycan-İran birbiriyle bütünleşmiş olur ve tahminen de “Pekin-Londra hattı” da açılmış olur.
Sayın Kılıçdaroğlu’nun seçim kampanyası sırasında çizdiği bir koridor vardı Azerbaycan’ı dışarda tutan…
Kılıçdaroğlu tren yolu, kara yolu filan bu işlerden anlamaz. Biz bu İpek Yolu’nu Çin ile kaç yıl evvel konuştuk. Biliyorsunuz Çin’in İpek Yolu Projesi var. O davete ben de icabet etmiştim ve o hala devam eden bir şey. Bu da bir yerden duymuştur. Bunu söylersem herhalde buradan bana biraz oy gelir diye düşünmüştür. Ne geldiği ortada.
İSVEÇ’E REAKSİYON: EL BEBEK GÜL BEBEK DİYEMEYİZ
Önümüzdeki ay bir NATO Tepesi var. İsveç’in de Türkiye’nin, NATO üyeliği konusundaki tutumuyla ilgili olumlu yaklaşması konusunda beklentisi var. Türkiye’nin İsveç’ten bu hususta atmasını istediği somut adımlar vardı. Bu husustaki son durum nedir? O adımlar tam olarak nelerdir?
Bu NATO Doruğu Vilnius’ta yapılacak. İnşallah olağanüstü bir durum olmadığı takdirde ben de katılacağım. İsveç’in bu beklentileri, bizim bu beklentilere uyacağımız manasına gelmez. Bizim bu beklentilere uymamız için, her şeyden evvel İsveç üzerine düşen vazifesi yerine getirmesi lazım. Geçenlerde biliyorsunuz NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg İstanbul’da Dolmabahçe’de konuğumdu. Orada kendisiyle de görüştüm. Kendisine söylediğimiz şey şu oldu; şayet bizim İsveç’in beklentilerine illa yanıt vermemizi bekliyorsanız, her şeyden evvel İsveç bu terör örgütünün yaptıklarını bir kez yok etmesi lazım. Bunları bize Stoltenberg söz ederken, tam o esnada maalesef yeniden İsveç’te teröristler caddelerde şov yapıyorlardı. Daha sonra bizim İbrahim Bey o imgeleri de muhatabına gönderdi. “Stoltenberg’le şu anda Cumhurbaşkanımız görüşme yapıyor ama teröristler yeniden İsveç’te şovlar yapıyor.” dedi. Bunun neresinden tutacağız, neresinden ele alacağız ki Vilnius’ta “Tamam, sahiden siz bu işi yoluna koydunuz ve bu teröristlere caddelerde şov yapma imkânı vermediniz. Münasebetiyle biz de yeterli niyetle buna yaklaşalım.” diyelim. Artık biz bu tablo içerisinde bu işe olumlu yaklaşamayız. Kaldı ki bu anayasa işi değil, yasa işi de değil. Bu ne işi? Kolluk kuvvetleri ne işe fayda? Kolluk kuvvetlerinin yapması gereken iş, işte bunların önünü kesmektir. Biz Cudi’de, Gabar’da, Tendürek’te, Bestler Dereler’de bu teröristlerin inine anayasayla mı girdik? Maddeyle mı girdik? Yok. Zati maddelerde da anayasalarda da kolluk kuvvetlerine verilmiş olan haklar var. Kullan bu hakları. Sen bu hakları kullanmayacaksın, bize “Gel İsveç’i NATO’ya al” diyeceksin. O vakit NATO’nun terörle çaba ayağı nerede? NATO bunu bir sefer halletmesi lazım. Bunu halletmedikten sonra Vilnius’ta filan biz kalkıp da el bebek gül bebek diyemeyiz. Yarın (çarşamba) Başdanışmanım Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç İsveç, Finlandiya, NATO heyetiyle Daimi Ortak Sistemin dördüncü toplantısını yapacak. Onlara da şimdiden bu iletisi verecek; “Yani Cumhurbaşkanımızın kanaati budur, mutlaka Vilnius’ta çok daha farklı bir şey beklemeyin.”
YUNANİSTAN’A DAVET: ŞU SİLAHLANMAYI BİRAKIN ARTIK
Türkiye üzere Yunanistan da bir seçim sürecinden geçti, hala geçiyor. Miçotakis’in partisi çoğunluğu sağlayamadığı için tekrar seçim kararı alındı. 25 Haziran’da komşuda yine seçim var. Miçotakis şayet seçilirse sizinle NATO’da görüşmek için fırsat arayacağını söyledi. Siz yeni devirde Yunanistan’la münasebetler konusunda nasıl bir öngörüde bulunuyorsunuz?
Bizim seçimden sonra Miçotakis aradı, tebrik etti. Bu türlü bir süreç oldu. Hasebiyle şu anda Vilnius’ta bu türlü bir şey olması halinde biz görüşmekten çekinmeyiz. İki komşu ülkeyiz. Kâfi ki vakit zaman ileri geri verilen bildiriler olmadıktan sonra, biz düşmanlıkları çoğaltmanın değil azaltmanın peşindeyiz. Hasebiyle onunla da orada bunları konuşuruz. Alışılmış burada bir şey var. Söyleyeceğimiz şeyler aşikâr. Nedir o? “Sayın Başbakan, bu silahlanmayı bırakın artık. Yani bu silahlanmayla nereye varacaksınız? Durmadan Amerika size bol bol silah veriyor. Parasız verdiği için mi alıyorsunuz, yoksa para pul istemiyor da bu türlü mi alıyorsunuz?” Herhalde bunları bir konuşuruz. Şunu da bilin ki biz düşmanlarımızı çoğaltmak için değil, azaltmak için varız. Türkiye budur, Erdoğan budur.
Türk dünyası fikri ne kadar eski fikir olsa da sizinle birlikte fiili olarak sonuç vermeye başladı. Bütün adımlarınız, hareketleriniz coğrafyanın tamamında halk tarafından harika karşılık görüyor. Ben bunun kendi ülkemdeki bürokratlara, siyasilere, STK’lere yansımasını da izliyorum. Bu Türk Dünyası Birliği, Avrupa Birliği gibi bir model kelam konusu olabilir mi Türkiye Yüzyılında. Kendine has, Avrupa Birliği’ne misal kriterler kelam konusu olabilir mi? Bir de her bahiste örnek oluyorsunuz, bilhassa Türkistan coğrafyasında demokrasi ve özgürlükler konusunda da telkinleriniz kelam konusu olabilir mi?
Şu anda doğal bilhassa bu Türk Devletleri Teşkilatı noktasında atılmış bir adımımız var. Bunu geliştirmek, daha da güçlendirmek için kimi adımları atmak mümkün. Önümüzde Kazakistan Türkistanında bir tepe olacak. Bu önderler tepesine olağanüstü bir durum olmazsa ben de katılmayı istek ediyorum. Dün de Tokayev tekrar hatırlattı. Ben de olağanüstü bir durum olmazsa geleceğim dedim. Bugün İlham Aliyev kardeşimle de görüştük. Onların da bir programı var. Şayet o programın tarihiyle değiştirirsem orada da birlikte oluruz dedi. Yani Türk cumhuriyetleri orada bir ortaya gelirsek bu yahut buna emsal bahisleri görüşmek isabetli olur. Bunları ele almakta yararlar kesinlikle var. Zira Demokrasi ve Özgürlükler Adasında Türk Devletleri Teşkilatı adımını attık. Bunu bizim geliştirmemiz lazım. Bu adımı atıp oraya bir virgül koyarsak olmaz. Ne yapıp yapıp buna noktayı koymak lazım ve ondan sonra da bunu işlemek lazım. Şu an prestijiyle da Türk Devletleri Teşkilatında gelişmelerin olması bizi çok daha hızla güçlü hale getirecektir. Türk Devletleri Teşkilatının da bu güce gereksinimi var.
“AVRUPA BİRLİĞİ DÜRÜST DEĞİL”
Kıbrıs’ta yeni bir görüşme trafiği kelam konusu olabilir mi? Bilhassa Rumlardan yahut diğer çevrelerden bu doğrultuda bir talep var mı?
Şu an prestijiyle Rum kısmında mevcut idare evvelkilere kıyasla daha barışçı bir havanın içerisinde. Şayet bu barışçı havayı devam ettirirlerse ve başta Avrupa Birliği olmak üzere bazı tahriklere kapılmadan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin hükümran eşitlikteki haklarını muhafazaya “evet” derlerse biz de “niye olmasın” deriz. Ancak Kuzey Kıbrıs’ın hâkim eşitlik haklarını tanımaları lazım, tanımadıktan sonra bu olmaz. Ben daima anlatıyorum, yani bu işin birinci başı İsviçre Bürgenstock’tur. Orada Yunanistan Başbakanlarıyla, ben Başbakanım o vakit, bizler görüşmeyi yaptık ve o vakit bize kelam verdiler, dediler ki “referanduma gitmek suretiyle çıkacak, sonuçta biz Avrupa Birliği olarak yanınızda olacağız.” Ancak bunlar maalesef Kuzey Kıbrıs’ın yanında olmadıkları üzere çabucak Güney’i Avrupa Birliği’ne dahil ettiler, Kuzey Kıbrıs’ı ise dışarıda bıraktılar. O gün bugündür bu bu türlü geliyor, Avrupa Birliği dürüst değil. Biz de 50 seneyi devirdik, hala bu Avrupa Birliği aynı noktada, değişen bir şey yok. Şöyle bir masaya yatıracağız bu işleri. Bizim de bunu gözden geçirmemiz gerekir.
“ŞİMŞEK’İN ADIMLARI ATMASINI KABULLENDİK”
Kazandığınız seçim zaferiyle büyük ölçüde yenilenmiş bir Meclis kümesi ve yesyeni bir kabineyle ‘Türkiye Yüzyılı’ olarak nitelendirdiğiniz yeni bir seyahate başladınız. Bu devir için tıpkı öbür devirlerde olduğu üzere, bilhassa iktisatta ve dış siyasette atacağınız adımlar merakla bekleniyor. Sayın Şimşek’i ekonominin başına getirerek değerli bir adım attınız, iktisat siyasetlerinde bu yeni periyotta öncelikler neler olacak? Taban fiyatla ilgili bir beklenti var, onunla ilgili toplantılar yapılıyor, başınızda net bir sayı var mı? Bir de en düşük memur maaşı 22 bin lira olacak demiştiniz, temmuz ayı prestijiyle bu gerçekleşecek mi? Bize biraz iktisat idaresinin yeni devrine ait bildiriler, detaylar verir misiniz?
Her devirde olduğu üzere bu devirde de elbet ki iktisat her zamanki o güçlendirme beklentisini yeniden motamot devam ettiriyor. Yani burada ekonomiyi bir kenara koyalım diyemezsiniz. Her ülkenin birinci işi iktisattır. Ve burada da atılacak olan adımda, bilhassa gerek Hazine ve Maliye Bakanımızın şu andaki vazifesi gerek Merkez Bankasındaki değişiklik gerek BDDK’da attığımız adım, bütün bunlarla birlikte iktisatla ilgisi olan Bakanlarımız yani Ticaret Bakanımızdan Sanayi ve Teknoloji Bakanımıza, savunma sanayiine varıncaya kadar hepsi bu işle ilgili. Natürel ulaştırma kıymet arz ediyor. Besin, tarım, hayvancılık en kıymetli adımlardan bir tanesi. Zira onun üzerinden de bizi vurmaya kalkıyorlar. Biz bunlara prim vermeden altyapı ve üstyapıda bütün çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Bu hususlarla ilgili olarak bir taraftan da natürel finans kesimimizi güçlendirmenin çabası içerisinde olacağız. Finans bölümünde kaynak arayışlarını devam ettiriyoruz, devam ettireceğiz. Bizim bankalar noktasında problemimiz yok. Bizim bankacılık dalımız aslında güçlüdür. Ama bütün sıkıntı artık finans idaresini daha güçlü hale getirelim ve finans idaresini güçlü hale getirmek suretiyle bir kez enflasyondaki düşüşü de daha aşağı indirelim…
Tabii kimi arkadaşlar “Cumhurbaşkanı faiz siyasetlerinde önemli bir değişime mi gidiyor” üzere bir yanılgının içine düşmesin. Ben burada aynıyım. Lakin Hazine ve Maliye Bakanımızın şu andaki fikri noktasında, biz olağan kendisine burada atacağı adımları hızla, rahatlıkla Merkez Bankası’yla bir arada atmasını kabullendik, “hayırlı olsun” dedik ve bu biçimde de enflasyonu tek haneye düşürmekteki kararlılığımızı da bildirdik. Bunu neye dayanarak söylüyoruz? Biliyorsunuz Başbakanlığım devrinde biz (enflasyonu) tek haneye düşürdüğümüzde faiz 4,6’ydı, enflasyon da 6,2’ydi. O vakit tekrar natürel bu işleri bir arada yaptık ve artık de Sayın Bakanımıza bunları söyledik, birebir biçimde bunu birlikte yapmalıyız. Biz o vakit “düşük faiz, düşük enflasyon” teorisiyle çalıştık. Artık de tıpkı anlayışla çalışıyorum, tıpkı kanıdayım ve bu biçimde bunu başarabiliriz diye inanıyorum.
Asgari fiyat konusuna gelince… Minimum fiyat noktasında da biz mutlaka çalışanımızı yeniden enflasyona ezdirmeyeceğiz. Taban fiyatta de elimizden gelen çabası göstereceğiz. Çalışanımız bu noktada rahat olsun, huzurlu olsun. Şu anda çalışmalar yapılıyor, bir an evvel de inşallah kararı vereceğiz. Memur maaşlarına ait adım da esasen temmuz ayındaki görüşmelerde atılacak.
“HAFİZE GAYE ERKAN TEKLİFİNİ BANA ŞİMŞEK GETİRDİ”
Merkez Bankası Başkanlığına Hafize Gaye Erkan atandı. Sizin keşfiniz midir kendisi? Genç bir bayanın Türkiye’nin kıymetli bir kurumunun başına getirilmesi açısından bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Merkez Bankası açısından bir tecrübe eksikliği olabilir mi? Mehmet Şimşek Bey de bu kararınızda hemfikir mi?
Hafize hanımı Mehmet Bey tanıyordu ve kendisi bu teklifi bana getirdi. Biliyorsunuz ben takım hareketine inanırım. Yani ben bir misyona geldim; ne yapıyorum, takımımla geliyorum; yani Bakan arkadaşlarımı seçiyorum, inceliyorum ve bununla da kalmıyorum, farklı kimi isimler varsa bunlar üzerinde de çalışmalar yürütüyorum ve buna nazaran de kabinemi oluşturuyorum. Bu kabineyi oluştururken şu anda benim bütün Bakan arkadaşlarım kendi Bakan Yardımcılarını benim önüme getirmişlerdir ve o Bakan Yardımcılarını ben kendilerinden aldıktan sonra ayrıyeten istihbaratla da onlar üzerinde bir çalışma yapmışımdır. Nasıldır, ne var ne yok filan… Ve birebir halde yurt içinde, yurt dışında… Şayet yurt dışındaysa orada da kimdir, nedir, nasıl birisidir” bütün bunların hepsini soruşturuyoruz. Doğal maalesef çok garip ataklar var. Bu ataklarda da bakıyorsunuz, aman ya Rabbi neler uyduruyorlar neler… Biz alışılmış artık yani iğnenin deliğinden çok geçtik, bunları pek yutmuyoruz lakin çalışıyoruz, ediyoruz. Ve bu kardeşimizin de muvaffakiyetlerini bizlere ilettiler, söylediler. Yani Goldman Sachs’tan tut da oradaki bankacılık, finans dalındaki çalışmalarına varıncaya kadar bu durumları söylediler. Ve Merkez Bankası’nda bir de bayan yöneticimiz olsun diye düşündük. Bu adımı iyisiyle attık. Alışılmış kendisine de gerekli olan beklentilerimizi söyledik. Ve inşallah bu adımlarla birlikte de gerek Hazine ve Maliye Bakanımız gerek Merkez Bankası Liderimiz bizi mahcup etmeyecekler ve iyisiyle hoş sonuçları de alacağız diye düşünüyorum.
“KILIÇDAROĞLU GEMİYİ ÇOK MAKÛS ÇARPTI”
CHP’de seçimden sonra kimi değişim tartışmaları var. Ekrem İmamoğlu ve Özgür Özel de değişim talebini seslendirdi. Bir de Sayın Kılıçdaroğlu’nun bir açıklaması var, “Ben kaptan olarak gemiyi limana yanaştıracağım lakin değişim taleplerinin de önünü açacağım” diyor. Siz nasıl buluyorsunuz bu talep ve tartışmaları?
O partinin ne kaptanıyım ne güverte lostromosuyum. Ben AK Parti’nin kaptanıyım, bana AK Parti’yi sorun. Onu da Kılıçdaroğlu’nu yakaladığınızda ona sorun. Yani onlarda kaptan ne yaptıysa yaptı aslında, gemi şu anda bordasından çok berbat çarptı. Her şey ortada. Kiminle yarışıyor, kiminle ne yapıyor, bizi hiç ilgilendirmez. Biz şu anda seçimi elhamdülillah başarılı bir biçimde tamamladık, bitirdik. Onlarda ise altılı masa, dokuzlu masa, on birli masa; ortada masa kalmadı aslında, dağıldı iyice… Artık bunu bana sorarsan bu olmaz. Milletim en hoş kararı verdi. Güzeli olsun.
ANAYASA BİLDİRİSİ: MUHALEFET ‘EVET’ DER Mİ, OPTİMİST DEĞİLİZ
Hem seçim sürecinde hem de balkon konuşmanızda yeni Anayasa sürecinden bahsettiniz. Şu anki Meclis aritmetiği içerisinde bu nasıl işleyebilir? İkincisi, bu seçim mağlubiyetinin akabinde muhalefet partileri “parlamenter sistem” ısrarından vazgeçip Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne uygun yeni bir Anayasa’ya takviye verirler mi?
Masa etrafındakilere bakıp konuşacak olursak, vermezler diye düşünüyorum. Fakat bizim kümemizin misyonu nedir? Vereceklermiş üzere gidip kendileriyle görüşmektir. Arkadaşlarımıza ben vazifesi veririm, arkadaşlarımız küme liderleriyle yahut lider vekilleriyle görüşmelerini yaparlar. “Böyle bir anayasa değişikliği için ne dersiniz?” diye sorarlar. Şayet bu türlü bir anayasa değişikliğine “evet” derlerse biz de muhalefetle niye anayasa değişikliğine gitmeyelim. Ki bunların içerisinde de en kıymetli unsurumuz ailedir. Aile konusuna biz hassasiyetle eğiliyoruz. İki, Aile ve Gençlik Bankası çok çok değerli. Bu mevzuyu tekrar tıpkı halde kendilerine taşırız. Şayet buna olumlu yaklaşırlarsa bununla da ilgili adım atarız. Yani bunların kimileri anayasa değişikliği gerektirir, kimileri ise yasal düzenleme gerektirir. Ve şu anda anayasa değişikliği gerektiren mevzularda muhalefet bu işe “evet” der mi sorusunun karşılığına gelince, maalesef orada çok çok optimist değiliz.