Türkiye’nin birinci el aletleri üretim firması ve yalnız ülkemizin değil Avrupa’nın da güvendiği bir marka olan Kanca’nın 55’inci yılı için hazırlanan Alet İşler kitabı okuyucusuyla buluştu. Türkiye’de bir unsur imza atan ve alanında büyük bir boşluğu dolduran kitaptan yola çıkılarak bir de müze açılması planlanıyor. Kanca İdare Şurası Lideri Alper Kanca kitabın hazırlanma münasebetini şöyle anlatıyor: “Aletler üzerine müze kurmaya çalışırken el aletleri konusunda yayımlanmış hiçbir kitap, sergileyeceğimiz aletlerle ilgili bir literatür olmadığını fark ettik ve kendi literatürümüzü kendimiz yaratmalıyız dedik.” Kitap fikrinin ortaya çıkma kıssası aslında Kanca’nın öğrencilik yıllarına uzanıyor. Öğrencilik yıllarında babası Abdullah Kanca ile Avrupa’da birçok sanayi kuruluşunu ziyaret ettiklerini aktararak “Gördüğüm bütün bu işletmelerde küçük de olsa o firmaların kuruluşta ürettikleri eserlerinin yer Qolurdu. Birçok Alman, Fransız firmasında buna emsal koleksiyonlar müzeler vardı, bizim ülkemizde hiçbir büyük firmanın bu türlü bir koleksiyonu yoktu” diyor.
İÇİMDE UKTEYDİ
“Neden Türkiye’deki şirketler bir koleksiyon yapmazdı, bu içimde bir ukteydi” diyen Kanca, yıllar sonra gençlik hayalini gerçekleştirmek için Bayram Çiçek ile birlikte yüzlerce el aleti topladıklarını lisana getiriyor. Kanca, kitap fikrinin gelişmesini ise şu sözlerle anlatıyor: “Anadolu’yu karış karış gezerek 4 bin civarı alet topladık. Müze için yer gerekiyordu. Fark ettim ki, asıl sorun bilgi sorunu idi, el aletleri konusunda yayımlanmış hiçbir kitap yoktu, sergileyeceğimiz aletlerle ilgili bir literatür yoktu. Kendi literatürümüzü kendimiz yaratmalıyız’ dedik ve kitap üzerine bir çalışma başlattık.”
Bu çalışma alternatif bir tarih algısı
Dünya tarihinde ezber bozduk
Kitabın müelliflerinden arkeolog Nezih Başgelen de, Türkiye’nin uygarlık tarihi açısından çok özel bir coğrafya olduğu görüşünü aktararak, “Biz sahiden dünya tarihinde alet edavatların tarihi açısından da ezberleri bozduk. İnsanoğlunun dünyayı değiştirme hikayesinin en kıymetli aktörleri aslında aletlerdir. Bizim coğrafyamız da sahiden alet arkeolojisi aletin tarihi ve gelişiminin uygarlık açısından taşıdığı rolü gösteren örneklerle dolu” sözlerini kullanıyor. Başgelen, kitapta çok farklı bulguların yer aldığını vurgulayarak, kendi yaptığı bir çalışma sırasında bulduğu, Balıkesir Karabayır’da açılan bir nekropolde aletleri ile gömülü bulunan bir ustanın öyküsünün de en uygun formda işlendiğini söylüyor.
Kitapta ‘Türk Fotoğrafında İş, Ekmek ve Alet’ başlıklı makaleye imza atan Trabzon Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. İlkay Canan Okkalı da, makale ile birlikte Türkiye’deki toplumsal toplumsal tarihî değişimlerin Türk fotoğrafına yansımalarını da kronolojik bir biçimde izleyeceğimiz bir metin ortaya çıktığını kaydetti.